Om plasticvervuiling terug te dringen en recycling te stimuleren, werd in 2021 de Plastic Tax ingevoerd. Hoewel deze regeling al een paar jaar van kracht is, blijven er veel vragen over hoe de belasting wordt doorberekend aan bedrijven.
Benieuwd hoe dit in Nederland en België werkt? Je leest het in deze blog.
Wat is Plastic Tax?
Bij de Plastic Tax draagt elk EU-land een bedrag af aan de Europese begroting op basis van de hoeveelheid niet-gerecycled plastic verpakkingsafval, die binnen de landgrenzen worden geproduceerd. Dit tarief bedraagt €0,80 per kilo niet-gerecycled plastic.
Hoewel de belasting door de lidstaten wordt betaald, kunnen nationale overheden ervoor kiezen om de kosten door te berekenen aan producenten en importeurs van plastic verpakkingen. Dit zijn bedrijven die verpakkingen op de markt brengen, zoals fabrikanten, distributeurs en retailers.
EU-lidstaten zijn vrij om een eigen invulling te geven aan de wijze waarop de belasting van de Plastic Tax wordt doorberekend. In sommige landen, zoals Spanje en Italië, wordt de belasting direct doorberekend aan bedrijven. In Nederland en België werkt dit anders.
- Nederland: De overheid draagt de EU-bijdrage uit algemene middelen en rekent deze niet direct door aan bedrijven. In plaats daarvan worden bedrijven gestimuleerd om duurzamer te opereren via de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV). Dit betekent dat bedrijven die verpakkingen op de markt brengen moeten bijdragen aan de kosten voor inzameling en recycling, afhankelijk van de gebruikte materialen.
- België: Ook in België wordt de belasting niet direct doorbelast. In plaats daarvan betalen bedrijven een bijdrage aan organisaties zoals Fost Plus (voor huishoudelijke verpakkingen) en Valipac (voor industriële verpakkingen). Deze organisaties zorgen voor de inzameling, sortering en recycing van verpakkingsafval. Hierdoor dragen bedrijven indirect bij aan het verminderen van plastic afval, zonder dat er een specifieke belasting wordt geheven.
Waarom Plastic Tax?
De productie van plastic is de afgelopen decennia exponentieel gegroeid. Sinds 1950 is wereldwijd meer dan 8,3 miljard ton plastic geproduceerd. Zonder maatregelen wordt verwacht dat deze hoeveelheid in 2040 zal verdubbelen.
Deze toename brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. In Nederland belandt jaarlijks naar schatting 50 miljoen kilo plastic zwerfafval in de natuur. Denk aan wegwerpverpakkingen, drinkflesjes en plastic tasjes die op straat, in parken en langs wegen achterblijven. Ook in België is plastic zwerfafval een probleem. Op Vlaamse stranden worden gemiddeld 137 afvalitems per 100 meter vloedlijn aangetroffen, waarbij 80% tot 90% van dit afval uit plastic bestaat.
Het kan honderden jaren duren voordat plastic volledig afbreekt. Tijdens dit proces val het uiteen in kleinere deeltjes, zogenaamde microplastics. Deze microplastics ontstaan door blootstelling aan zonlicht, hitte en mechanische invloeden, zoals golfslag en wind. Ze komen terecht in het water, de bodem en zelfs in de lucht, en dringen zo door in voedselketens.
Hoe draagt de Plastic Tax bij aan duurzamer plasticgebruik?
De Plastic Tax helpt plasticvervuiling te verminderen en stimuleert hergebruik van materialen. Dit gebeurt op drie manieren:
- Het verminderen van de hoeveelheid nieuw plastic: Door een financiële prikkel te geven, worden bedrijven gestimuleerd om minder fossiel plastic te gebruiken en alternatieven te onderzoeken, zoals biobased of gerecyclede materialen.
- Het stimuleren van recycling en hergebruik: Door een grotere vraag naar gerecycled plastic te creëren, wordt het economisch aantrekkelijker om efficiëntere recyclingprocessen te ontwikkelen. Hoe hoger de vraag, hoe meer bedrijven investeren in recyclingtechnologieën.
Dit leidt tot verbeterde inzameling, sortering en verwerking van plastic afval. Hoe beter de recyclinginfrastructuur, hoe hoger de kwaliteit van het gerecyclede materiaal, waardoor meer bedrijven op recyclaat als grondstof. Dit verlaagt niet alleen de afhankelijkheid van nieuw plastic, maar verkleint ook de ecologische-impact van plasticproductie en –verbranding. - Het versnellen van de circulaire economie: Door de afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen te verminderen en materialen optimaal te hergebruiken, blijft de waarde van grondstoffen langer behouden en belanden ze niet onnodig als afval. Dit leidt tot een efficiëntere waardeketen, waarin minder waarin minder verspilling plaatsvindt en meer waarde uit bestaande materialen wordt gehaald.
Relevante wetgevingen
De Plastic Tax maakt deel uit van een bredere Europese strategie om plasticvervuiling aan te pakken en de transitie naar een circulaire economie te versnellen. Deze strategie, bekend als de Europese strategie voor kunststoffen, werd in januari 2018 door de Europese Commissie aangenomen als onderdeel van het actieplan voor de circulaire economie. Belangrijke doelstellingen zijn onder meer:
- Tegen 2030 moeten alle plastic verpakkingen op de EU-markt herbruikbaar of kostenefficiënt recyclebaar zijn. Hiermee wordt bedoeld dat het economisch haalbaar en rendabel moet zijn om plastic verpakkingen te recyclen.
- Vermindering van wegwerpplastic
- Beperking van microplastics in het milieu.
Door de jaren heen zijn er een aantal richtlijnen, ter ondersteuning van de Europese strategie bijgevoegd. We nemen de volgende met je door:
2019: Europese SUP-richtlijn
In 2019 werd als onderdeel van de Europese strategie de Europese Single-Use Plastics (SUP)-richtlijn aangenomen. Deze richtlijn verbiedt bepaalde wegwerpproducten zoals rietjes, bestek en wattenstaafjes van plastic. Ook verplicht de richtlijn producenten om duidelijke markeringen aan te brengen op producten zoals koffiebekers en voedselverpakkingen, met richtlijnen hoe de consument deze op de juiste wijze kan weggooien. België voegde in 2024 aan deze richtlijn in een extra maatregel toe, zoals het Koninklijk Besluit SUP II. Lees hierover meer.
2021: De Plastic Tax
2027: De Bijmengverplichting (Nederland)
De bijmengverplichting verplicht producenten en importeurs van kunststofproducten om een bepaald percentage van hun grondstoffen uit niet-fossiele bronnen te halen. Dit betekent dat een vastgesteld deel van het gebruikte plastic moet bestaan uit gerecycled of biogebaseerd materiaal. In Nederland wordt deze verplichting vanaf 2027 ingevoerd, met een startpercentage van 15%. Dit betekent dat vanaf dat jaar ten minste 15% van het gebruikte plastic uit duurzame bronnen moet komen. Het doel is om dit percentage tegen 2030 te verhogen naar 30%.
In België is de bijmengverplichting niet van kracht. Echter heeft België ambitieuze doelstellingen op het gebied van recycling en duurzame productie, vooral binnen de drie gewesten (Vlaanderen, Wallonië, en Brussel), die elk een eigen milieubeleid hebben. België zet in op strengere recyclingnormen en innovatieve technologieën om hoogwaardige gerecyclede materialen te produceren, waardoor de concurrentie op dit gebied beperkt blijft.
Meer weten?
Wil je weten wat deze of andere wetgevingen concreet voor jouw bedrijf betekenen? Neem dan vrijblijvend contact op.
Op de hoogte blijven
Op de hoogte blijven van alle nieuwe ontwikkelingen? Volg ons op LinkedIn en Instagram of abonneer op de nieuwsbrief. Ben je nieuwsgierig naar wat Milgro voor jouw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Neem dan contact op.
