Duurzaam inkopen is tegenwoordig een norm voor inkopers. Waar eerder de laagste prijs de doorslag gaf, worden nu in aanbestedingen en commerciële tenders steeds vaker andere factoren meegewogen. Bijvoorbeeld hoe organisaties met inkoop de negatieve impact op het milieu verminderen, en ook sociaal een steentje bijdragen. We zien dit ook voor inkoop of aanbesteding van afvalmanagement.
Wat is duurzaam inkopen?
Duurzaam inkopen betekent dat organisaties bij de inkoop niet alleen letten op prijs, maar ook op de impact op milieu, sociale aspecten en economische waarde gedurende de hele levenscyclus van een product of dienst. Dit overlapt met Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI). Naast milieuaspecten omvat MVI echter ook sociale en ethische criteria, zoals eerlijke arbeidsomstandigheden en sociale inclusie.
Door strengere wetgeving, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) het klimaatakkoord, én toenemende maatschappelijke druk, groeit de aandacht voor duurzaam inkopen snel. Zo willen overheidsinstanties in Friesland in 2025 25% van hun inkopen circulair doen en dit percentage te verhogen naar 75% in 2030. Daarnaast bracht de Vlaamse Green Deal Circulair Aankopen meer dan 150 organisaties samen om circulair inkopen te stimuleren.
Onder duurzaam inkopen vallen diverse manieren, zoals: 
- Milieu- en klimaatvriendelijk inkopen: met de focus op het verminderen van CO2-uitstoot en energieverbruik 
- Circulair inkopen: gericht op het stimuleren van hergebruik en een afgesloten grondstofkringloop. 
- Biobased inkopen: waarbij gekozen wordt voor materialen afkomstig van hernieuwbare bronnen.  
- Sociaal inkopen: met aandacht voor social return en het naleven van internationale voorwaarden 
- Lokaal inkopen: Bevordering van korte ketens en vermindering van transportemissies.
- Levenscycluskostenanalyse: Kiezen voor producten met lagere totale kosten gedurende hun levensduur, inclusief milieueffecten.
- Innovatief inkopen: Stimuleren van duurzame innovaties door specifieke eisen in tenders.
- Afvalarm inkopen: Verminderen van verpakkingsmateriaal en kiezen voor producten die minder afval genereren.
Waarom duurzaamheid meenemen in beslissingen?
Duurzaam inkopen helpt organisaties om bewuste keuzes te maken en risico's in de gehele inkoopketen te verminderen. Bijvoorbeeld door sociaal verantwoord in te kopen. Dit betekent dat leveranciers zich houden aan internationale arbeidsnormen en zorgen voor eerlijke werkomstandigheden. Ook de klimaatproblematiek speelt een steeds belangrijkere rol. Regelgevingen zoals de CSRD verplichten bedrijven om inzicht te geven in hun inspanningen om de keten te verduurzamen. Dit vraagt om concrete acties, zoals het terugdringen van CO₂-uitstoot, het waarborgen van sociale normen en het verantwoord omgaan met grondstoffen. 
Duurzaamheid speelt een steeds grotere rol in tenderprocessen en aanbestedingen. In sommige gevallen wordt dit zelfs een harde eis binnen de keten. Zo kunnen organisaties hun leveranciers verplichten om een Ecovadis-certificaat of een CO2-prestatieladder te behalen. Om aan deze eisen te voldoen, is het belangrijk om duurzaamheid onderdeel te maken van het inkoopbeleid.
Duurzaamheid heeft daarnaast voordelen voor jouw organisatie. Het toont aan dat je bewuste keuzes maakt, wat niet alleen helpt bij wet- en regelgeving, maar ook bij het versterken van relaties met klanten, investeerders en partners. Dit versterkt jouw merk, laat zien dat jouw organisatie duurzaamheid serieus neemt en bijdraagt aan een langdurige samenwerking.
Hoe pak je dit aan voor duurzaam afvalmanagement?
Duurzaam inkopen gaat verder dan alleen producten en diensten: afvalmanagement is daar een belangrijk onderdeel van. De keuze voor een afvalpartner bepaalt hoe effectief jouw organisatie afval scheidt, grondstoffen behoudt en bijdraagt aan circulaire processen. Maar hoe vind je een leverancier die bij jouw duurzaamheidsambities past? Hoe zorg je ervoor dat er niet alleen naar kosten wordt gekeken, maar ook naar duurzaamheid, eerlijkheid en sociale waarden?
Hieronder leggen we in vier simpele stappen uit hoe je dit kan aanpakken:
Stap 1: Kies de juiste inkoopmethode
Het kiezen van de juiste inkoopmethode is een belangrijke eerste stap richting duurzaam afvalmanagement. Veel inkoopmethodes zijn strak geregeld, maar bieden weinig ruimte voor vernieuwende ideeën van leveranciers. Hoe zorg je ervoor dat deze kennis en ervaring goed worden benut? 
Best Value Procurement (BVP) is een inkoopmethode die draait om samenwerken en heldere afspraken maken. Hierbij staat kennis en ervaring van leveranciers centraal, zodat zij optimaal kunnen bijdragen aan beter grondstoffen- en afvalmanagement.  Wil je BVP gebruiken? Het Rijksprogramma Beter Aanbesteden biedt handige tips. Bijvoorbeeld door duidelijke doelen te stellen, goed in gesprek te gaan met leveranciers en nieuwe ideeën aan te moedigen.  
Gunnen op waarde is een andere methode die zich focust op kwaliteit en duurzaamheid. Het werkt als volgt: prestaties zoals milieuvriendelijke oplossingen of innovaties, worden uitgedrukt in een score in euro's. Deze score wordt afgetrokken van de inschrijfprijs, waardoor leveranciers die beter scoren op kwaliteit en duurzaamheid een grote kans maken. Zo wordt niet alleen naar de laagste prijs gekeken, maar ook naar wat een aanbieder echt te bieden heeft.
Naast BVP en Gunnen op waarde bestaan er andere methoden die duurzaamheid in het inkoopproces meenemen, zoals functioneel specificeren, concurrentiegerichte dialoog, duurzaamheid als gunningscriterium en prestatie-inkoop.
Stap 2: Het verkrijgen van inzicht
Om afvalmanagement duurzaam in te kopen, is inzicht in afvalstromen belangrijk. Dit inzicht geeft grip op wat er binnen jouw organisatie vrijkomt en laat zien waar optimalisaties nodig zijn.
Door in kaart te brengen welke materialen en afvalstromen voor hergebruik in aanmerking komen en wat de ecologische impact hiervan is, kun je gerichte eisen stellen aan leveranciers. Zo voorkom je dat waardevolle grondstoffen verloren gaan. Tools zoals Madaster en de Raw Materials helpen hierbij door inzicht te geven in de samenstelling en hergebruiksmogelijkheden van materialen. Dit maakt het eenvoudiger om circulaire keuzes te maken binnen jouw inkoopproces.
Inzicht in de CO2-impact van materialen en afvalstromen helpt om leveranciers te selecteren die bijdragen aan het verminderen van de milieubelasting. Deze inzichten helpen je leveranciers te selecteren die bijdragen aan het verminderen van de milieubelasting en je te ondersteunen bij het voldoen aan regelgevingen zoals de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Deze richtlijn verplicht organisaties te rapporteren over duurzaamheidsprestaties in de gehele waardeketen, inclusief de impact van leveranciers en gebruikte grondstoffen.
Stap 3: Kies voor gebruik
Traditioneel draait het bij inkoop om het bezitten van producten en materialen. In een circulaire economie verschuift de focus echter naar gebruik in plaats van bezit. Dit betekent dat leveranciers verantwoordelijk blijven voor de materialen die ze leveren.
Het eigenaarschap van materialen, grondstoffen en producten verandert hierbij. In plaats van alleen te kijken naar de kosten van bezit (Total Cost of Ownership) of de kosten van afvalverwerking (Total Cost of Waste), verschuift de focus naar de kosten van gebruik (Total Cost of Usership). Dit betekent dat het belangrijk is om te kijken naar hoe materialen worden gebruikt, in plaats van wie ze bezit. Deze verschuiving maakt het makkelijker om duurzamer om te gaan met grondstoffen en stimuleert circulaire oplossingen.
Als inkoper kun je dit toepassen door contracten af te sluiten waarbij leveranciers verantwoordelijkheid nemen voor het hergebruik van materialen en het verminderen van afval. Dit zorgt voor duurzamere oplossingen en kan uiteindelijk kosten besparen.
Stap 4: Maak gebruik van keurmerken en richtlijnen
Er zijn verschillende keurmerken die laten zien hoe duurzaam leveranciers zijn, zoals Ecovadis. De ISO 20400-richtlijn geeft daarnaast praktische tips om een inkoopproces maatschappelijk verantwoord in te kopen.  
Steeds meer ontwikkelingen sturen duurzaam inkopen richting circulair inkopen. Platforms zoals Pianoo en Nevi stimuleren dit proces met platforms zoals ikwilcirculairinkopen.nl, die organisaties helpen hun inkoopprocessen aan te passen op de uitgangspunten van de circulaire economie.  
Duurzaam inkopen begint bij afvalmanagement
Zonder de juiste data en KPI's blijft de waarde van afvalbeheer onbenut binnen het inkoopbeleid. Bij Milgro helpen we organisaties niet alleen verbeterpunten te signaleren, maar ook actief afvalstromen te monitoren en deze te vertalen naar concrete verbeteringen, zoals het beter scheiden van specifieke afvalstromen en inkoopbeslissingen aanpassen om minder afval te genereren.
Met onze aanpak krijgt jouw organisatie inzicht en controle over afvalstromen. Hierdoor kun je gerichter inkoopbeslissingen nemen die niet alleen kosten verlagen, maar ook zorgen voor minder verspilling en een duurzamer inkoopbeleid. Dit betekent dat duurzaam inkopen niet alleen een ambitie blijft, maar een concreet en meetbaar onderdeel wordt van de dagelijkse bedrijfsvoering.
Meer weten?
Milgro biedt de tools en expertise om afvalstromen te optimaliseren en de transitie naar een circulaire economie te versnellen. Ontdek wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen. Boek een vrijblijvende (online) kennismaking. 
