Chemische recycling is een technologie die steeds meer in de belangstelling staat, vooral nu de EU de deuren voor chemische recycling wijd heeft opengezet. Welke kansen biedt chemische recycling voor een circulaire toekomst? En hoe verhoudt deze oplossing zich tot een kapot linair systeem?We verkennen het onderwerp in dit artikel.
Alleen al in Europa wordt elk jaar ongeveer 30 miljoen ton kunststofafval ingezameld. Zo’n 85% hiervan wordt verbrand of naar een stortplaats gebracht. Met textielafval gaat het al niet veel beter. Jaarlijks produceert de EU 12,6 ton textielafval. Volgens gegevens van het Europees Milieuagentschap (EEA) wordt minder dan 1% hiervan gerecycled tot nieuwe textielproducten. Het merendeel van het textielafval wordt verbrand of gestort.
Dit is niet alleen een verspilling van onze kostbare hulpbronnen, maar draagt ook bij aan de COâ‚‚-uitstoot en vervuiling van grond en water. Er is dan ook een grote vraag naar methoden die het recyclen van dergelijke materialen makkelijker maken. Dit is waar chemische recycling om de hoek komt kijken.
Chemische recycling, wat is het?
Chemische recycling is de verzamelnaam voor verschillende technologieën voor het recyclen van afvalstoffen waarvoor traditionele mechanische recycling te moeilijk of niet rendabel is. Dit geldt met name voor samengestelde en vervuilde polymere kunststoffen, maar ook voor textiel, elektronica en andere materialen. Waar moeilijk recyclebare producten tot nu toe meestal worden verbrand, geëxporteerd of gestort, kan chemische recycling ervoor zorgen dat de bestanddelen van deze afvalstoffen opnieuw als hoogwaardige secundaire grondstoffen in de keten kunnen worden ingebracht.
Het verschil tussen mechanische en chemische recycling
Mechanische recycling is een vorm van recycling waarbij de scheikundige structuren van het afvalproduct niet worden bewerkt of veranderd. Kunststofafval wordt bij mechanische recycling bijvoorbeeld enkel gebundeld, schoongemaakt en vermalen. Dit kan leiden tot een concentratie van verontreiniging en tot kwaliteitsverlies, wat de toepassingsmogelijkheden van het recyclaat beperkt. Daarom is mechanische recycling vooral geschikt voor schone monostromen. Dat zijn afvalstromen die uit één type plastic bestaan, zonder verontreiniging. Een voorbeeld is transparante wikkelfolie, die veel vrijkomt uit logistieke processen.
Chemische recycling gaat verder. Het is een proces waarbij plastic afval door middel van chemische reacties wordt afgebroken tot zijn oorspronkelijke moleculaire bouwstenen, zoals monomeren en andere chemische grondstoffen. Deze grondstoffen kunnen vervolgens worden gebruikt om nieuwe producten te maken. Hierdoor vermindert de behoefte aan het gebruik van nieuwe virgin grondstoffen. Door de extra ‘afbraakstap’ kan chemische recycling beter plastic afvalstromen aan die uit meerdere type plastics bestaan. Ook verontreiniging is een minder groot probleem. Hierdoor biedt het bijvoorbeeld een oplossing voor laminaatfolies die vaak voor de verpakking van voedingsmiddelen worden gebruikt en verontreinigd zijn.
Chemische recycling: een innovatieve groeimarkt
Chemische recycling komt steeds meer in de belangstelling. Het aantal chemische recyclinginstallaties wereldwijd groeit gestaag en grote chemiebedrijven als BASF, Shell en Dow Chemical zetten volop in op deze nieuwe technologie. Ook overheden zien volop kansen in chemische recycling als methode om de circulaire economie te versnellen.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat er in deze industrie voortdurend wordt geïnnoveerd om chemische recycling efficiënter en milieuvriendelijker te maken. Nieuwe katalysatoren worden ontworpen om de chemische recyclingprocessen te versnellen en de hoeveelheid benodigde energie in de processen te verminderen. Nieuwe innovatieve scheidingstechnieken worden ontwikkeld om de moleculaire bestanddelen van complexe materialen nog efficiënter te scheiden. En met de toepassing van biobased chemicaliën in chemische recyclingprocessen, wordt getracht de milieubelasting te verminderen. U begrijpt: chemische recycling is volop in ontwikkeling.
De kansen van chemische recycling
De groei van de chemische recyclingmarkt heeft verschillende voordelen. We zetten er een aantal op een rij:
- Verwerking van anders moeilijk te recyclen kunststoffen
Met chemische recycling kunnen kunststoffen worden gerecycled die mechanisch moeilijk of niet te recyclen zijn, zoals gemengde of sterk vervuilde kunststoffen en materialen zoals laminaatfolies, textiel en elektronica. - Productie van hoogwaardige secundaire grondstoffen
Omdat chemische recycling kunststoffen afbreekt tot hun oorspronkelijke basiscomponenten, kan het leiden tot de productie van hoogwaardige materialen die vergelijkbaar zijn met virgin grondstoffen. - Reductie van de behoefte aan nieuwe fossiele brandstoffen
Doordat chemische recycling afval omzet in secundaire grondstoffen, vermindert de behoefte aan virgin grondstoffen. Dit draagt bij aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen en vermindert onze afhankelijkheid daarvan. - Bijdrage aan de circulaire economie
Door afval om te zetten in nieuwe grondstoffen, ondersteunt chemische recycling de circulaire economie. Materialen worden in de productieketen gehouden en het afval dat eindigt op een stortplaats of in een verbrandingsoven wordt verminderd. - Flexibiliteit in het gebruik van feedstock
In vergelijking met mechanische recycling is chemische recycling minder afhankelijk van de zuiverheid van de inputmaterialen. Hierdoor is het flexibeler in het accepteren van vervuilde of gemengde afvalstromen. Al geeft Fair Resource Foundation aan dat het verschil tussen wat mechanisch gerecycled kan worden en wat chemisch gerecycled kan worden nu nog niet zo heel groot is. - Harmonisatie met beleidsdoelstellingen
Door de capaciteit voor het recyclen van kunststoffen te vergroten, helpt chemische recycling ook bij het realiseren van beleidsdoelstellingen op het gebied van recycling en afvalvermindering, zoals de doelstellingen van de EU-richtlijn voor verpakkingsafval.
Kanttekeningen bij chemische recycling
Hoewel chemische recycling een veelbelovende technologie is, brengt het ook uitdagingen met zich mee:
- Relatief hoge kosten
Chemische recycling vraagt nu nog om grote investeringen die qua milieuwinst naar alle waarschijnlijkheid een lagere ‘return on investment’ hebben en die bovendien ten koste gaan van innovaties hoger op de r-ladder, zoals circulaire productontwikkeling. - Energie-intensieve processen
Er zijn ook zorgen over het aanzienlijke energieverbruik en de koolstofemissies die gepaard gaan met chemische recyclingprocessen, hoewel sommigen beweren dat deze kunnen worden verminderd door het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en innovaties zoals efficiëntere katalysators en koolstofafvangtechnologie. - Gebruik van chemicaliën
Afhankelijk van het specifieke proces dat wordt gebruikt en de verontreinigingen die in de grondstoffen aanwezig zijn, kan chemische recycling ook schadelijke emissies en afvalstromen genereren. - Systeem van afvalproductie blijft in stand
De miljoeneninvesteringen die nodig zijn voor chemische recyclinginstallaties creëren een onwenselijke lock-in situatie, omdat ze een continue aanvoer van plastic afval vergen. Dat betekent dat er minder incentive is om in te zetten op reductie, preventie en hergebruik. Hierdoor kan het lineaire model van produceren, gebruiken en weggooien blijven bestaan, zonder dat er voldoende nadruk wordt gelegd op het verminderen van afval aan de bron en het gebruik van circulaire, duurzame materialen.
Europese wetgeving en chemische recycling
Een belangrijke factor in de voorspelde groei van de chemische recyclingindustrie in Europa is de ‘massabalans-benadering’ die de Europese Commissie recent heeft afgekondigd om te berekenen hoe groot het gehalte gerecycled materiaal is in plastic producten. Dankzij deze creatieve boekhoudkundige methode kan de chemische industrie kosten spreiden over zijn bronmaterialen. Hierdoor kan chemisch gerecycled plastic onder de werkelijke productiekostprijs worden verkocht, en daarmee onder de marktprijzen voor mechanisch gerecycled plastic. Milieuorganisaties en traditionele recyclers vinden dat Europa de chemische recyclingbranche met deze rekenmethode onevenredig bevoordeelt ten opzichte van traditionele recyclingbedrijven. Bovendien zet het aan tot ‘greenwashing’, vinden zij. De rekenmethode stelt bedrijven immers in staat om een claim van "100 procent gerecycled" te gebruiken voor producten waarvoor dat het meest waardevol is, zelfs als die claim objectief gezien niet waar is.
Milgro en chemische recycling
Chemische recycling is een markt die volop in ontwikkeling is. De technologie kan een belangrijke rol spelen in de overgang naar een circulaire economie. Het blijft belangrijk dat processen verder worden geoptimaliseerd en de milieueffecten worden geminimaliseerd. Bij Milgro volgen we alle ontwikkelingen op het gebied van mechanische en chemische recycling op de voet. We zien de potentie van nieuwe technologieën om bij te dragen aan een duurzamere toekomst. En blijven kijken naar de uitdagingen die hiermee gepaard gaan.
Is chemische recycling een tussenstap in het huidige lineaire systeem of een opstap naar een circulaire toekomst? We nodigen duurzaamheidmanagers en innovators uit de industrie uit om hierover met ons in gesprek te gaan. Laten we samen de mogelijkheden en uitdagingen verkennen en streven naar duurzame oplossingen.
Meer weten?
Wilt u meer weten over chemische recycling en hoe Milgro hierop inspeelt? Maak een afspraak met ons en ontdek hoe we samen kunnen werken aan een duurzamere toekomst.
