Post-its: we gebruiken ze bijna dagelijks voor korte notities en brainstormsessies op kantoren wereldwijd. Maar hoe duurzaam zijn deze papiertjes eigenlijk? In deze blog deelt onze Zero Waste Officer Milan inzichten over de milieu-impact van post-its en de uitdagingen van afvalverwerking. Als Zero Waste expert geeft hij daarnaast praktische tips om deze afvalstroom te verminderen.
Het materiaal
Een post-it bestaat uit papier en een lijmlaag, waardoor de briefjes gemakkelijk blijven plakken. Juist deze lijmlaag, die vaak het bekende maar schadelijke PFAS bevat, veroorzaakt echter problemen bij de verwerking. PFAS (poly- en perfluarakylstoffen) staan bekend als 'forever chemicalsā- chemische stoffen die niet afbreekbaar zijn. Hoewel post-its grotendeels uit papier bestaan en daardoor vaak in de papierbak belanden, verstoren PFAS en andere toevoegingen het recycleproces. Deze chemische stoffen kunnen tijdens het recyclen namelijk niet goed worden verwijderd, wat leidt tot vervuiling van het afvalwater in de papierfabriek en kwaliteitsverlies van het gerecyclede papier.
De verwerking van PFAS-houdende producten
Bovendien brengt de verwerking van PFAS-houdende producten zoals post-its extra risico's met zich mee. Tijdens het verbrandingsproces kunnen PFAS achterblijven in de slakken van de afvalovens. Deze slakken, de vaste resten na verbranding, bestaan uit onbrandbare deeltjes zoals metalen, mineralen en asresten. Deze slakken worden soms hergebruikt als bouwmateriaal, bijvoorbeeld in wegenbouw of beton, maar vormen een milieurisico wanneer ze schadelijke stoffen zoals PFAS bevatten. Door regenwater kunnen deze stoffen in de bodem of het grondwater lekken (ook wel uitlogen genoemd), wat schadelijke gevolgen heeft voor het milieu.
De grootte van de afvalstroom
Post-its worden op bijna elk kantoor ter wereld gebruikt. Dit leidt jaarlijks tot miljoenen kiloās afval. Een gemiddeld kantoor gebruikt elk jaar duizenden post-its, en bij grotere bedrijven loopt dit aantal nog verder op. Door hun korte gebruiksduur worden ze vaak snel weggegooid, wat de hoeveelheid afval flink vergroot.
Wet- en regelgeving
De regelgeving rondom PFAS is volop in ontwikkeling. PFAS worden al jaren toegepast vanwege hun water-, vuil en vetafstotende eigenschappen. Door de chemische eigenschappen, zijn PFAS niet afbreekbaar in het milieu. Verder leiden ook mogelijke gezondheidsrisico's bij langdurige blootstelling, tot toenemende bezorgdheid. Dit heeft ertoe geleid dat zowel de Europese Unie als de Verenigde Staten stappen ondernemen om de productie en het gebruik van PFAS te beperken.
In Europa werkt het Europees Chemicaliƫnagentschap (ECHA) aan een algeheel verbod op PFAS in consumentenproducten, waaronder de lijm die in post-its worden gebruikt. Daarnaast vallen de regels rondom PFAS onder bredere initiatieven zoals de EU Green Deal en de Chemische Strategie voor Duurzaamheid. In de Verenigde Staten heeft de Environmental Protection Agency (EPA) eveneens aangegeven PFAS-verboden te willen invoeren, wat kan betekenen dat producten met PFAS over enkele jaren volledig uit de markt verdwijnen.
Landen zoals Nederland, Duitsland en Denemarken nemen daarnaast zelf ook nog stappen om de regulering van PFAS aan te scherpen. Milan geeft enkele voorbeelden:
- Nederland: Samen met Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen heeft Nederland een voorstel ingediend voor een Europees verbod op PFAS-gebruik.
- Duitsland: Heeft de normen voor PFAS in drinkwater verder aangescherpt om de gezondheid van burgers te beschermen.
- Denemarken: Denemarken was het eerste EU-land dat een verbond instelde op het gebruik van PFAS in voedselverpakkingen, om de aanwezigheid van PFAS in voedsel te beperken.
Ook Belgiƫ neemt verschillende stappen om de risico's van PFAS voor milieu en gezondheid te minimaliseren. Zo voert het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) al jaren onderzoek uit naar PFAS in de voedselvoorziening, en wordt in Vlaanderen via de OVAM een uitgebreide inventarisatie gemaakt van locaties met mogelijke PFAS-vervuiling. Belgiƫ volgt bovendien de Europese regelgeving voor het beperken van PFAS-gebruik en onderzoekt verdere beschermingsmaatregelen.
PFAS in de productie van post-its
In 2022 kondigde een grote fabrikant van post-its en een wereldwijd bedrijf in chemische producten, aan om tegen 2025 te stoppen met het gebruik van PFAS in hun productielijn. Dit besluit kwam na de toenemende bezorgdheid over de schadelijke effecten van PFAS op het milieu en de volksgezondheid.
Het stoppen met PFAS brengt echter ook uitdagingen met zich mee. Alternatieve materialen moeten dezelfde kleefkracht bieden, zonder dat het slecht is voor het milieu. PFAS-vrije lijmen bestaan al, maar deze moeten door de industrie nog verder ontwikkeld worden om te voldoen aan de eisen van gebruiksgemak en duurzaamheid.
Ondanks dit vooruitzicht blijven post-its met PFAS voorlopig een uitdaging, vanwege de huidige voorraad die in omloop blijft en nog jarenlang afvalstromen zal blijven beĆÆnvloeden.
Onmiddellijk actie van bedrijven vereist om PFAS terug te dringen
14 november 2024 schreef staatssecretaris Jansen (PVV) van Milieu aan de Tweede Kamer dat bedrijven die PFAS uitstoten per direct aan de slag moeten om de uitstoot drastisch terug te dringen. Dit houdt in dat bedrijven nu plannen moeten maken om het gebruik van de stoffen tegen te gaan. Wanneer het niet lukt om het gebruik van PFAS te voorkomen, moeten bedrijven maatregelen nemen om te voorkomen dat de stoffen in de lucht of water terecht komen. Lees hierover meer in het nieuwsbericht van de NOS.
Zero Waste oplossingen
Gelukkig zijn er al enkele duurzame alternatieven voor traditionele post-its waarmee bedrijven hun impact kunnen verkleinen. Milan adviseert de volgende oplossingen:
- Herbruikbare schrijfborden: Whiteboards en uitwisbare schrijfborden zijn populaire opties voor tijdelijke notities en brainstormsessies. Ze voorkomen papierafval en zijn eindeloos herbruikbaar.
- Digitale notities: Bedrijven schakelen steeds vaker over naar digitale tools, die zorgen voor minder papierafval en het gemak bieden van altijd toegankelijke notities.
- Eco-vriendelijke plakbriefjes: Sommige fabrikanten maken post-its van gerecycled papier en gebruiken biologisch afbreekbare lijmen. Deze opties zijn milieuvriendelijker, hoewel ze soms nog synthetische stoffen bevatten.
Daarnaast zijn er alternatieven voor de lijmlaag zelf:
- Biologisch afbreekbare lijmen: Er wordt geƫxperimenteerd met plantaardige lijmen die geen PFAS bevatten en makkelijker afbreken in het milieu.
- Natuurlijke harsen: Lijmen op basis van natuurlijke harsen zijn minder milieubelastend, maar bieden wel een stevige hechting.
Idee of een oplossing? We horen het graag
Conclusie: Hoewel post-its grotendeels uit papier bestaan, horen ze toch bij het restafval omdat de schadelijke stoffen niet volledig kunnen worden verwijderd. Milan, onze Zero Waste Officer, ziet gelukkig steeds meer bedrijven kiezen voor milieuvriendelijke alternatieven en ziet kansen in de regelgeving rond PFAS. Door te kiezen voor Zero Waste-oplossingen kan ook uw bedrijf de hoeveelheid post-its afval verminderen en bijdragen aan een duurzamere werkomgeving.
Vraag het onze Zero Waste Officer
Twijfelt u of bepaalde items binnen uw kantoor onnodig in het restafval belanden? Milan helpt u graag verder. Stuur uw vraag naar marketing@milgro.nl en wie weet gaat hij op zoek naar innovatieve oplossingen.
