De grondstoffentransitie speelt zich af op verschillende fronten. Eén daarvan is de overgang van fossiele naar biobased grondstoffen. Hoe werkt dat voor plastic? De transitie is uitdagend, maar laat de integraliteit ervan je niet handelingsverlegen houden.
Het doel van de grondstoffentransitie is om grondstoffen optimaal in te zetten en hun waarde te laten behouden, in alle schakels van de productieketen, en het liefst zo duurzaam mogelijk. Daarin schuilt meteen de complexiteit. Een productieketen heeft zo veel verschillende schakels, de grondstoffentransitie-uitdaging kent uiteenlopende perspectieven én er moet geredeneerd worden van de totale levenscyclus van een product of materiaal; de grondstoffentransitie wordt er bepaald niet eenvoudiger op.
Dilemma’s op weg naar circulair
Zo kan het gebeuren dat je denkt een grondstoffenprobleem richting circulair te hebben opgelost, maar dat een aantal schakels verderop in de keten, of vanuit een ander perspectief een nieuw probleem ontstaat. Bekende voorbeelden zijn de plastic rietjes en koffiebekers. Die worden massaal vervangen door papieren varianten, maar die zijn vaak voorzien van een plastic coating. Die verteren dus evenmin in het milieu. Bovendien heb je niets gedaan aan het reduceren van zwerfafval. En het gedrag van de gebruiker is ook een bepalende factor.
Een goede richting: van fossiel naar biobased
Als je goed rekening houdt met de verschillende invalshoeken van de grondstoffentransitie én je je realiseert dat er nooit één weg bestaat richting een circulaire oplossing, is het wel degelijk mogelijk stappen in de goede richting te zetten. Eén van die goede richtingen is de overstap van fossiele naar biobased plastic.
Plastic: een kansrijke stroom
Kunststof wordt voor allerlei toepassingen gebruikt. Bijvoorbeeld voor de bumpers van een auto, maar ook voor allerlei verpakkingsmateriaal. Plastic bewijst al jaren haar nut: door kunststof te verwerken in auto’s zijn ze lichter in gewicht waardoor ze minder energie nodig hebben. En door voedsel in plastic te verpakken, blijft het langer goed en is er minder voedselverspilling.
Van 1% naar 15% bioplastic
Het grootste deel van al het gebruikte plastic in Nederland wordt nieuw geproduceerd, op basis van fossiele bronnen, lees olie. Op dit moment wordt ongeveer 9% van alle plastics gerecycled. En nog maar 1% van de plastics is biobased, dus vervaardigd uit duurzame bronnen, bijvoorbeeld maïs, suikerriet of aardappels, uiteraard zonder dat dit de voedselproductie schaadt. Nederland heeft een ambitieuze doelstelling voor circulair plastic gesteld: in 2030 moet 40% plastic gerecycled worden, en 15% moet biobased zijn. Onderzoek van CE Delft toont twijfels over de haalbaarheid van deze ambitie. Conclusie van het Delftse onderzoek is dat een percentage van 30% voor gerecycled en biobased plastic wel haalbaar is. Misschien zelfs meer als de natuurlijke bronnen niet naar de productie van biobrandstof gaan, maar naar biobased materialen. Er zal overheidsbeleid moeten komen om het percentage biobased en gerecycled plastic omhoog te stuwen, stellen de onderzoekers.
De grenzen van plastic recycling, biobased kunststof is nodig!
De potentie van plasticrecycling kent grenzen. Niet alle vraag naar plastic kan worden ingevuld met volledig gerecycled plastic. Immers, de kwaliteit van kunststof gaat door recycling achteruit. Maximaal 40% van de vraag naar plastic kan worden ingevuld met gerecycled kunststof. De rest zal toch nieuw moeten worden geproduceerd, en dan bij voorkeur biobased.
Design for recycling, refill-trend en verpakkingsvrije supermarkten
Natuurlijk zijn er ook andere manieren om het aandeel fossiel geproduceerd plastic terug te brengen. Bijvoorbeeld om producten zodanig te ontwerpen dat ze uitermate geschikt zijn om te hergebruiken: design for recycling. Een andere manier is om consumenten zelf hun verpakkingen mee te laten nemen en te laten (na)vullen. Een bekende grootgrutter opende onlangs haar eerste supermarkt met een assortiment van zeventig verpakkingsvrije producten. Online supermarkt Pieter Pot is nagenoeg verpakkingsvrij en door Zuid-Holland rijdt de duurzame en sympathieke SRV-wagen Potjes en Deksels. Het internationale bedrijf Loop ondersteunt bedrijven hun verpakkingen te hergebruiken. De vraag blijft wel hoe de totale keten is ingericht en hoe vaak een verpakking daadwerkelijk wordt hergebruikt.
Fabrieken voor bioplastics
Op dit moment is vooral de markt voor biobased brandstoffen zich stevig aan het ontwikkelen. Voor biobased materialen zoals plastic geldt dat nog minder. Toch zijn er in Nederland al verschillende ontwikkelingen op dit gebied. Zo heeft afvalverwerker en energiebedrijf HVC in Dordrecht een proeffabriek geopend waar uit de bacteriën in het afvalwater bioplastic wordt gemaakt. In Delfzijl bouwt Avantium aan een bioplastic fabriek die kunststof maakt uit onder andere suiker en houtafval.
Rijker aanbod aan bioplastic materialen en producten
Met het groei van het aandeel geproduceerde biokunststoffen, groeit ook het productenaanbod met verwerkte biokunststoffen. Zo wordt het aandeel bioplastic in PET-flessen steeds groter. Ook supermarktketens gebruiken bioplastics voor hun verpakkingen. Verder ziet de logistieke sector en de grote e-commerce bedrijven dat de vraag naar duurzame verpakkingen stijgt. Daarnaast zijn er inmiddels ook harde kunststoffen, zoals bumpers, van bioplastic op de markt. Voor dit type harde plastics met een lange levensduur ligt vooral de nadruk op het slim ontwerpen voor hergebruik.
Van fossiel naar biobased met Milgro
Inzicht in de grondstoffenstromen binnen uw bedrijf is een cruciale stap in de grondstoffentransitie. Met inzicht in de verschillende stromen plastic waaronder bioplastic kunnen optimale verwerkingsopties worden bedacht. Ook kunnen meer circulaire keuzes worden gemaakt, zoals de overstap van fossiel naar biobased. Milgro ondersteunt organisaties bij het krijgen van grip op hun grondstoffenstromen.
Over Milgro
De missie van Milgro is het managen van natuurlijk kapitaal te integreren in bedrijfsvoering van organisaties om daarmee de transitie naar een circulaire economie te versnellen. Deze missie realiseren onze wij door het toepassen van onze bewezen technologie, methodiek en aanpak. Met als resultaat winstgevende duurzaamheid: earth & earn together.
Op de hoogte blijven?
Regelmatig publiceren wij artikelen en blogs over de circulaire economie en duurzaam afval- en grondstoffenmanagement. Op de hoogte blijven? Volg ons op LinkedIn.
