Je bent onderweg naar je werk en haalt op het station nog snel een koffie voor onderweg. Om morsen tijdens het rennen naar de trein te voorkomen, zit er een handige deksel op de beker. Ideaal, maar zodra je de laatste slok hebt genomen, blijf je met een lege koffiebeker en deksel achter. Waar gooi je die weg? En wat gebeurt er daarna eigenlijk mee?
In deze blog onderzoekt onze Zero Waste Officer Milan de afvalstroom van een dagelijkse koffie-to-go beker en deelt duurzamere alternatieven voor de koffiebekers. Lees je mee?
Het materiaal van de koffiebekers
Hoewel een koffiebeker vaak uitziet alsof hij van papier is, bestaat deze meestal uit een combinatie van materialen. De buitenkant is doorgaans van karton of papier, maar de binnenkant is voorzien van een dunne kunststoflaag, meestal van polyethyleen (PE). Deze coating voorkomt dat de beker doorweekt raakt, maar maakt recycling lastiger.
Waarom maakt deze coating recycling zo moeilijk? Onze Zero Waste Milan legt het uit. De coating zit stevig aan het papier van de beker vast. Tijdens het scheiden, moeten deze twee componenten van elkaar gescheiden worden. Dit is een complex proces. In gespecialiseerde recyclinginstallaties wordt de beker in water geweekt om het papier van het plastic te scheiden, maar dit werkt alleen als de beker schoon en vrij is van andere vervuiling. Dit laatste komt echter helaas zelden voor, waardoor de meeste bekers in de praktijk alsnog bij het restafval en worden ze verbrand.
Volgens onderzoek van het KIDV komt er jaarlijks ongeveer 20.000 ton papieren wegwerkbekers op de Nederlandse markt. In België is dit 18.000 ton.
Hiervan wordt ruim 90% na gebruik verbrand, waardoor slechts een klein percentage daadwerkelijk gerecycled wordt. Een belangrijke reden hiervoor, zoals bovenstaand al benoemd, is dat papierrecyclers alleen schone bekers accepteren, zonder koffieresten.
Koffiebekers zonder coating
Als de coating de recycling zo bemoeilijkt, is het dan niet mogelijk om deze achterwegen te laten? Milan vertelt het volgende.
Papieren bekers zonder plastic coating bestaan ook, maar deze zijn minder gangbaar. Dit komt doordat de plastic bekers zonder coating minder bestand is tegen vocht, waardoor ze sneller doorweken. Daarnaast spelen hogere productiekosten een rol, aangezien de technologie om papieren bekers zonder coating lekvrij te maken, duurder zijn dan de traditionele methode.
En de plastic deksel dan?
Op de beker zit vaak ook een plastic deksel. Deze deksels zijn meestal gemaakt van polystyreen (PS) of polypropyleen (PP). Hoewel deze plastics in theorie recyclebaar zijn, worden de meeste deksels uiteindelijk niet gerecycled. Dit komt doordat ze vaak in de restafvalbak belanden en vervolgens worden verbrand. Bovendien zijn ze klein van formaat en raken ze vaak vervuild met koffieresten, waardoor ze lastig te scheiden en verwerken zijn.
De invloed van de Single Use Plastic (SUP) Directive
Omdat een groot deel van de bekers na gebruik worden verbrand en dit impact heeft op het milieu, zijn er diverse regels ingevoerd om het gebruik ervan te verminderen. Een belangrijk voorbeeld hiervan is de Europese Single Use Plastic Directive (SUP-richtlijn). Deze wetgeving, aangenomen in 2019, richt zich op het verminderen van wegwerpplastic afval.
Deze richtlijn is van toepassing op eenmalige plastic producten, inclusief producten die gedeeltelijk uit plastic bestaan, zoals de papieren koffiebekers met een plastic coating. De belangrijkste gevolgen voor deze koffiebekers zijn:
- Markeringsplicht: Papieren bekers met een plastic coating moeten voorzien zijn van een duidelijke markering die aangeeft dat het product plastic bevat en van informatie over de juiste afvalverwerking.
- Kosten en uitgebreide producentenverantwoordelijkheid: Producenten en importeurs van deze bekers zijn verantwoordelijk voor het opruimen, transport en de verwerking van zwerfafval dat door hun product wordt veroorzaakt.
- Consumptiebeperkingen en promotie van herbruikbare alternatieven: Bedrijven worden aangemoedigd om herbruikbare alternatieven te bevorderen. Zo wordt er steeds vaker een worden statiegeldsystemen geïntroduceerd waarbij bekers worden teruggebracht en gewassen voor hergebruik. McDonald’s heeft bijvoorbeeld herbruikbare bekers met statiegeld geïntroduceerd die na gebruik kunnen worden ingeleverd voor reiniging en hergebruik.
Zijn er duurzamere alternatieven?
Onze Zero Waste Officer, zou onze expert niet zijn als hij niet gekeken zou hebben naar duurzamere oplossingen. Hij zet het volgende op een rij:
- Herbruikbare bekers: Het is een voor de hand liggende optie, maar het blijft de beste keuze. Steeds meer koffiezaken stimuleren dit door korting te geven als je je eigen beker meeneemt. Overigens is het ook een goede optie om vanuit huis in een thermosbeker je kop koffie mee te nemen.
In andere werkomgevingen zoals de bouw of logistiek is een eigen mok minder praktisch. Bekers vallen hier sneller en kunnen beschadigen. Daarom worden op deze locaties vaak gezamenlijke herbruikbare bekers gebruikt, die na gebruik ingezameld en afgewassen moeten worden. Hier ontstaat een uitdaging: bekers raken kwijt of belanden per ongeluk bij het afval, zeker als er geen duidelijke inzameling is, vertelt Milan. Dit probleem zie je bijvoorbeeld in voetbalstadions, waar herbruikbare bekers zonder statiegeld worden gebruikt. Zonder financiële prikkel verdwijnen bekers makkelijker en worden ze minder vaak opnieuw gebruikt.
Een oplossing? Statiegeld op álle herbruikbare bekers. Dit moedigt mensen aan om ze in te leveren, waardoor hergebruik beter wordt gewaarborgd. - Innovatieve materialen: bedrijven werken aan biologisch afbreekbare bekers zonder plastic coating, gemaakt van suikerrietvezels of maïszetmeel, die volledig composteerbaar zijn. Een voorbeeld hiervan is de Cafea Cup, ontwikkeld door Coffee Based, die gebruikmaakt van koffieboonvliesjes als grondstof.
Hoewel dit soort innovaties veelbelovend zijn, blijft de grootschalige toepassing nog achter. De productie is nog niet breed opgeschaald en in de praktijk worden ze nog lang niet overal ingezet. Daarnaast vormen verwerking en compostering een uitdaging, omdat veel industriële composteerders nog niet zijn ingericht op de langere afbraaktijd van dit soort bekers. Toch draagt de groeiende aandacht voor innovatieve materialen bij aan de ontwikkeling van duurzamere alternatieven.
Idee of een oplossing? We horen het graag
Heb je een idee of oplossing voor een alternatief? We horen het graag.
Vraag het onze Zero Waste Officer
Twijfel je of bepaalde items binnen jouw kantoor onnodig in het restafval belanden? Milan helpt je graag verder. Stuur je vraag naar marketing@milgro.nl en we komen bij je terug met een oplossing voor uw reststroom.
