Black Friday is ontstaan in de Verenigde Staten en heeft zich ontwikkeld tot een wereldwijd koopjesfenomeen. Winkels stunten met hoge kortingen, waardoor consumenten in grote getalen nieuwe producten aanschaffen. Ondanks de aantrekkingskracht van deze kortingen, brengen ze ook impact op het milieu met zich mee. In deze blog leest u welke afvalimpact dit is en hoe we deze kunnen verminderen.
Het koopjesfenomeen als impact op de keten
''50% korting op bijna alles!'' - dit soort aanbiedingen zorgen tijdens Black Friday aan een verhoogde vraag naar producten. Dit heeft niet alleen impact op de logistiek, maar draagt ook bij aan hoeveelheid verpakkingsafval, retours en overproductie. Dit werkt als volgt:
Logistiek
Hoewel veel bedrijven voorbereid zijn op deze piek, zorgt de druk om producten snel bij consumenten af te leveren vaak voor een stijging in het gebruik van minder duurzame transportmethoden, zoals luchtvracht. Ondanks slechts een deel van alle zendingen via de lucht verloopt, genereert deze transportvorm gemiddeld 40% meer CO2-uitstoot dan vervoer over zee.
Verpakkingen
Om pakketten tijdens het transport te beschermen, zijn stevige verpakkingen van belang. Pakketten doorlopen vaak verschillende transportmiddelen, zoals vrachtwagens, schepen en vliegtuigen. Tijdens Black Friday wordt de kwaliteit van verpakkingen nog belangrijker door de hoge drukte en de snelheid waarmee pakketten worden verwerkt en verzonden. Het risico op beschadigingen tijdens transport neemt toe, waardoor producten in deze piekperiode vaak steviger of dikker worden verpakt. Veel van deze verpakkingen worden echter na gebruik weggegooid. Dit komt deels doordat ze gemaakt zijn van gemengde materialen, zoals plastic en karton, wat hergebruik of recycling moeilijker maakt.
Retourzendingen
Door de sterke groei van online aankopen en de opkomst van populaire Chinese webshops, bereiden postdiensten zich voor op hoge hoeveelheden bestellingen en retourzendingen. PostNL heeft aangekondigd vanaf 25 november dagelijks 1.500 extra bezorgritten en 300 extra vrachtwagens in te zetten om alle pakketten tijdig af te leveren. Dit leidt tot extra CO2-uitstoot en verpakkingsmateriaal. Veel consumenten bestellen meerdere maten of varianten met de intentie een deel terug te sturen. Dit vraagt niet alleen om extra uitstoot, maar draagt ook bij aan de afvalberg door het gebruik van extra verpakkingsmateriaal.
Overproductie
Om tijdens Black Friday voorraadtekorten te voorkomen, kiezen bedrijven er vaak voor om meer voorraad te voorzien. Dit kan leiden tot overtollige voorraden die niet worden verkocht, vooral bij producten met een korte levensduur of snel veranderde trends, zoals in de fast-fashion industrie. In Nederland is de hoeveelheid afgedankte kleding in de afgelopen 25 jaar verdubbeld, van 8 naar 15 kilo per persoon per jaar.
Deze verspilling wordt o.a. versterkt door geplande veroudering, waarbij producten bewust zo worden ontworpen dat ze sneller slijten of verouderen. Denk aan smartphones die na een paar jaar trager worden of kledingstukken die snel slijten door lage kwaliteit. Tijdens Black Friday speelt dit een grotere rol, omdat lage prijzen en tijdelijke kortingen leiden tot impulsaankopen. Veel onverkochte producten en retourzendingen belanden direct bij het afval, omdat inspectie en herverkoop vaak duurder zijn dan vernietiging.
Wat kunt u als bedrijf doen om de impact van Black Friday te verkleinen?
Verspilling verminderen
Om verspilling tegen te gaan, kunnen bedrijven investeren in duurzamere productieprocessen. Het uitvoeren van een Life Cycle Analyse (LCA) kan daarbij een waardevolle stap zijn om inzicht te krijgen in de impact van het productieproces en gerichte verbeteringen door te voeren. Hiermee krijgt u inzicht in de volledige milieubelasting van hun producten, van grondstoffen tot einde levensduur. Zo ontdekken bedrijven bijvoorbeeld welke onderdelen of materialen de grootste impact veroorzaken en kunnen daarop gericht verbeteringen doorvoeren, zoals efficiënter gebruik van grondstoffen of duurzamere productontwerpen.
Daarnaast helpt transparantie over de kwaliteit van producten en het aanbieden van alternatieven, zoals reparatieservices of tweedehandsopties, om verspilling te verminderen. Door producten langer mee te laten gaan en klanten te stimuleren bewustere keuzes te maken, kunnen bedrijven zowel verspilling als onnodige overproductie verminderen. Dit biedt niet alleen milieuwinst, maar kan ook kosten besparen en bijdragen aan een positiever bedrijfsimago. Steeds meer consumenten kiezen bewust voor bedrijven die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, wat een concurrentievoordeel kan opleveren.
Verpakkingsmateriaal verduurzamen
Zoals eerder vermeld, zorgt Black Friday voor een toename in verpakkingsverbruik. Op de milieu-impact hiervan te verkleinen kunnen bedrijven gebruik maken van herbruikbare verpakkingen. In plaats van single-use verpakkingen, die vaak na één keer worden weggegooid, kunnen herbruikbare alternatieven een duurzamere optie zijn. Onderzoek suggereert dat deze verpakkingen in het gunstigste geval tot wel 200 keer worden gebruikt om de kosten te compenseren ten opzichte van wegewerpverpakkingen. Deze verpakkingen worden na gebruik geretourneerd, gecontroleerd en gereinigd, waarna ze weer geschikt zijn voor verzending. Of dit in de praktijk haalbaar is, moet in de praktijk echter nog verder worden aangetoond. Lees meer over herbruikbare verpakkingen en de haalbaarheid hiervan.
Een andere optie is het kiezen voor verpakkingen gemaakt van alternatieve, duurzame materialen, zoals biologisch afbreekbaar plastic, gerecycled karton of composteerbare opties. Deze materialen verminderen de afhankelijkheid van traditionele grondstoffen en dragen bij aan een circulaire economie.
Het effect van nieuwe wetgevingen op de impact
Wetgeving en overheidssturing spelen een belangrijke rol in het verduurzamen van e-commerce. Met pieken zoals Black Friday en de feestdagen, waarin de effecten van consumptiegedrag goed zichtbaar zijn, worden structurele veranderingen steeds belangrijker. Hieronder zetten we een aantal ontwikkelingen op een rij:
Digital Economic Report 2024
De groeiende zorgen over de impact van Black Friday op het milieu hebben geleid tot verschillende initiatieven in Europa. In de nieuwe Digital Economic Report 2024 staan aanbevelingen om e-commerce duurzamer te maken. Deze voorstellen richten zich op eco-vriendelijk transport, efficiënte infrastructuren en het verminderen van onnodige verpakkingen. Daarnaast wil het rapport consumenten bewuster maken door eco-labels en campagnes, zodat men duurzamere keuzes maakt.
Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI)
In november 2024 adviseerde de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) de overheid om meer te doen tegen de wegwerpmaatschappij, die door pieken zoals Black Friday sterk toeneemt. De RLI pleit voor een groei in de tweedehandsmarkt en het toegankelijker maken van reparatie voor consumenten. Een van de suggesties is om de btw op reparaties af te schaffen, zodat consumenten minder snel geneigd zijn om kapotte spullen weg te gooien en nieuwe aan te schaffen.
Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR)
De Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) is een Europese regelgeving gericht op het verminderen van verpakkingsafval in alle lidstaten. Tegen 2030 verplicht de PPWR-bedrijven om zowel het gewicht als het volume van verpakkingen te minimaliseren, zonder dat dit ten koste gaat van de functionaliteit. Daarnaast stelt de regelgeving eisen aan het gebruik van herbruikbare verpakkingen en beperkt het de hoeveelheid lege ruimte in verpakkingen tot maximaal 50%.
Aanpak geplande veroudering
Ook op Europees niveau worden ook stappen gezet om geplande veroudering van producten – waarbij producten expres een korte levensduur krijgen- tegen te gaan. Frankrijk heeft hierin al stappen gezet en grote bedrijven, zoals Apple, beboet voor het opzettelijk verouderen van producten. Deze wetgeving stimuleert een langere levensduur van producten en maakt de weg vrij voor een duurzamer consumptiepatroon.
Duurzame initiatieven
Black Friday leidt vanwege de hoge kortingen, vaak tot impulsaankopen, overconsumptie en belasting van het milieu. Inmiddels zijn er ook tegenbewegingen die zich richten op bewustere en duurzame keuzes, waaronder Green Friday. Een wereldwijd initiatief van de stichting Trees for All, bedoeld als een krachtig statement tegen Black Friday.
Green Friday richt zich op bewuste consumptie om de uitputting van de aarde tegen te gaan. Al zes jaar zet het initiatief zich in om duurzamere keuzes te maken en te kiezen voor producten die langer meegaan. In Nederland en België geven diverse bedrijven op een unieke manier invulling aan Green Friday. Hier zijn enkele voorbeelden van vorig jaar:
- Dille & Kamille: Dit bedrijf sloot vorig jaar op 24 november al zijn winkels en de webwinkel om een krachtig statement te maken tegen overconsumptie.
- Ikea: Tijdens de Green Friday-periode richtte IKEA zich op tweedehands meubels en biedt het klanten de mogelijkheden om gebruikte meubels in te leveren voor hergebruik.
- Bever: Klanten konden bij de Bever winkels terecht voor gratis onderhoud en schoenen, wat bijdraagt aan een langere levensduur van producten en bewustwording rondom het kopen van nieuwe spullen stimuleert.
U kunt als bedrijf aansluiten bij initiatieven als Green Friday en bewustwording creëren door klanten aan te moedigen om duurzaam te kopen, zoals het aanbieden van tweedehands opties, inruilmogelijkheden of reparatieservices.
Milgro en een circulaire economie
Bij Milgro geloven we dat afval een grondstof is die zijn weg kwijt is. Daarom werken we aan een wereld waarin grondstoffen niet meer worden weggegooid, maar opnieuw worden gebruikt. Om de milieu-impact van te verkleinen, zetten we in op slimme afvalscheiding, stimuleren we hergebruik en werken we samen met circulaire partners. Zo zorgen we ervoor dat kostbare grondstoffen geen afval meer worden.
Dit vraagt om een efficiënt en duurzaam afvalbeheer. Milgro biedt u inzichten en tools om uw afvalbeheer kunnen optimaliseren. Door slim om te gaan met afvalstromen kunnen we afval en verspilling van grondstoffen verminderen. Met onze data, ons uitgebreide netwerk en onze expertise helpen we bedrijven bij het verminderen van de impact van afval en het maken van duurzamere keuzes.
Wilt u weten hoe Milgro uw bedrijf kan helpen om duurzamer te worden? Neem vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
Daarnaast organiseren we regelmatig webinars, waaronder ''Grip op afval'', waarin we u meenemen in het organiseren van een zorgeloos afvalproces en een duurzamer resultaat. Bekijk onze eventpagina, voor de actuele data.
Op de hoogte blijven
Op de hoogte blijven van alle nieuwe ontwikkelingen? Volg ons op LinkedIn en Instagram of abonneer u op de nieuwsbrief. Bent u nieuwsgierig naar wat Milgro voor uw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Neem dan contact op.
