Vanaf vandaag leven we op onze planeet collectief op krediet. 1 augustus is het namelijk Earth Overshoot Day: de dag van het jaar waarop de mensheid wereldwijd meer natuurlijke hulpbronnen heeft verbruikt dan de aarde in dat jaar kan vernieuwen. Dit maakt op pijnlijke wijze duidelijk hoezeer we de aarde uitputten. Zeker wanneer je bedenkt dat we onze nationale Overshoot Day dit jaar mochten noteren op 1 april. Dit blijkt uit berekeningen van het Global Footprint Network.
In 1971 zijn we als mensheid voor het eerst op krediet gaan leven van de aarde. Toen was Earth Overshoot Day op 25 december. Vervolgens zien we deze datum gestaag opschuiven naar eerder in het jaar. Lichtpuntje is het feit dat de datum de laatste jaren niet verder opschuift, maar blijft hangen rond begin augustus. We mogen trots zijn op deze kentering, maar nu is het zaak het tij definitief te keren en Overshoot Day weer richting december te krijgen. Wereldwijd wordt dit initiatief #movethedate genoemd.
Nu lijkt het uitgesloten dat de aarde in één keer oneindig veel meer natuurlijke hulpbronnen gaat leveren. Dus moeten we met elkaar zuiniger omgaan met onze grondstoffen, wat onder meer inhoudt dat we beter en bewuster met ons afval moeten omgaan. Afval moeten we gaan zien als een grondstof die de weg kwijt.
Kern van de zaak is dat we grip krijgen op verspilling en de grondstoffen die we gebruiken veiligstellen voor verder gebruik. En dus niet verbranden. Dit is een verantwoordelijkheid voor ons allen. Schud dan ook iedereen die je tegenkomt wakker, ook en vooral je collega’s. Want waar we thuis erop letten het afval te scheiden en het licht uit te doen, zo belandt op kantoor het afval soms in één container en kan de airco echt wel worden uitgezet in ruimtes waar niemand zit.
Deze kansen blijven onbenut omdat het schort aan bewustzijn. De aarde draait toch wel door en stuurt vanaf 1 augustus geen rekening om de rente te betalen. Wanneer wij met onze portemonnee andere keuzes maken, gaan bedrijven deze schaarste wel voelen. We stappen bijvoorbeeld over naar een andere leverancier wanneer wij merken dat er onnodig veel plastic in de verpakking gebruikt wordt. En wellicht is het begrip ‘natuurlijke hulpbronnen’ wel erg abstract. Laten we het dan concreter maken. Het organiseren van bijvoorbeeld een week zonder afval op het werk helpt om het bewustzijn te vergroten. Kijk ook wat je zelf kunt doen in dit kader. De gevulde koek die ik stiekem koop bij het tankstation, die eet ik uit het vuistje, zonder papieren zakje of plastic folie. Waarom zou ik? Ik eet ‘m toch meteen op!
Een andere concrete actie is het scheiden van afval op het werk. Wat je thuis kunt, kun je op het werk toch ook? Eenmaal gescheiden, kun je voor iedere afvalstroom de beste verwerker selecteren. Afval wordt daarmee de grondstof op weg naar een volgende bestemming. De mogelijkheden zijn eindeloos, de technieken en innovaties springen ons om de oren. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt er iets mee. Je hebt dus wel afval, maar je verspilt niets. Je verbruikt het niet, je gebruikt het. Dit proces speelt een cruciale rol in de overgang naar een circulaire economie, waar het doel is om grondstoffen zo lang mogelijk in gebruik te houden en afval te minimaliseren. Een prima aanpak om samen Earth Overshoot Day te verschuiven.
Natuurlijk is het een grote inspanning om Earth Overshoot Day later in het jaar te krijgen. Maar weet dat kleine stapjes ook mogen. We hoeven niet binnen tien jaar naar december. Ambitieus mogen, en moeten, we echter wel zijn. Laten we afspreken dat we de Nederlandse Overshoot Day van 1 april opschuiven naar 1 mei. Dit kan mij niet snel genoeg gaan. We zijn inventief en innovatief genoeg om dit voor elkaar te krijgen. We weten wat we moeten doen, nu moeten we het gaan doen.
