Op 24 juli 2025 is het Earth Overshoot Day – de datum waarop meer hulpbronnen zijn verbruikt dan de aarde in dat jaar kan vernieuwen. In Nederland valt deze dag dit jaar al op 5 mei, in België op 27 maart. De verschillen tussen Earth Overshoot Day en de nationale Country Overshoot Days laten zien in hoeverre het grondstofgebruik per land verschilt. Ter vergelijking, in Uruguay valt de Country Overshoot Day pas op 17 december 2025, terwijl Qatar deze grens al op 6 februari bereikte.
Wat zegt de theorie van Earth Overshoot Day?
Earth Overshoot Day is een concept dat in de jaren '70 werd geïntroduceerd door de Britse onderzoeker Andrew Simms. De eerste berekeningen toonden aan dat de mensheid in 1971 voor het eerst meer natuurlijke hulpbronnen verbruikte dan de aarde in datzelfde jaar kon vernieuwen. Earth Overshoot Day viel toen nog op 25 december. Sindsdien schuift deze datum elk jaar naar voren.
De berekening gaat als volgt:
Wereldwijde bio capaciteit: ecologische voetafdruk x 365 dagen = Earth Overshoot Day
De bio capaciteit is de hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen die de aarde per jaar kan vernieuwen. Dit omvat bijvoorbeeld de groei van bomen, de voortplanting van vissen en de natuurlijke vruchtbaarheid van landbouwgrond. Daarnaast verwijst het ook naar de capaciteit van ecosystemen om CO2 op te nemen. Een voorbeeld hiervan is de opname van CO2 door bossen. Bomen zetten via fotosynthese koolstofdioxide om in zuurstof en slaan koolstof op in hout. Wanneer ontbossing sneller gaat dan de bosgroei, neemt de bio capaciteit af en blijft er meer CO2 in de atmosfeer achter.
De ecologische voetafdruk is de hoeveelheid hulpbronnen die de mens in een jaar verbruikt, zoals hout, water, voedsel en fossiele brandstoffen zoals aardolie en aardgas. Dit wordt per land berekend op basis van consumptiepatronen en de beschikbare biocapaciteit. Zo heeft een land met veel import en een hoge consumptie doorgaans een veel grotere voetafdruk dan een land dat lokaal produceert en minder verbruikt.
Hoe groter de ecologische voetafdruk en hoe kleiner de bio capaciteit, hoe sneller Earth Overshoot Day in het jaar valt. Dit betekent dat we sneller door onze hulpbronnen heen zijn en de natuur minder tijd krijgt om zich te herstellen.
Hernieuwbare en niet-hernieuwbare grondstoffen
Hernieuwbare grondstoffen
Hernieuwbare grondstoffen zijn materialen die de natuur op een relatief korte tijd kan aanvullen, mits ze niet overmatig worden gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn:
- Hout – bomen kunnen opnieuw groeien als er niet te veel tegelijk worden gekapt.
- Vis – populaties kunnen zich herstellen, mits er geen sprake is van overbevissing.
- Landbouwgewassen – voedselgewassen zoals tarwe en maïs kunnen elk seizoen opnieuw worden verbouwd als de bodem gezond blijft.
Niet hernieuwbare grondstoffen
Dit zijn grondstoffen die een langere tijd nodig hebben om te ontstaan en die niet zomaar kunnen worden aangevuld. Voorbeelden hiervan zijn:
- Fossiele brandstoffen - zoals olie, gas en kolen.
- Mineralen en metalen- zoals goud, koper en ijzer, die we uit de aarde halen.
De circulaire economie en het Ellen MacArthur-model
Om Earth Overshoot Day uit te stellen, is het van belang om anders om te gaan met grondstoffen. De circulaire economie draait om het hergebruik van grondstoffen, zodat er minder wordt verspild. Het Ellen MacArthur-model, ontwikkeld door de Ellen MacArthur Foundation, beschrijft twee kringlopen binnen de circulaire economie:
Biologische kringloop
De eerste vleugel van het vlindermodel visualiseert de biologische kringloop. Zo visualiseert de eerste vleugel de biologische kringloop van hernieuwbare materialen. Deze geeft weer hoe we, door ingezette ecosystemen niet te vergiftigen of overbelasten, een balans kunnen vinden tussen consumptie en winning.
Technische kringloop
De tweede vleugel van het vlindermodel geeft de technische kringloop weer, waarin de niet- hernieuwbare grondstoffen zijn weergegeven. Dit model toont aan hoe belangrijk het is om deze materialen te behouden door ze na gebruik terug te winnen uit reststromen. Met behoud van hun oorspronkelijke waarde.
Het vlindermodel in het Zero Waste Kantoor van Milgro
In de pagina over ons bijzondere pand vertellen we over de twee trappenhuizen in het kantoor van Milgro. En hoe deze de twee materiaalkringlopen visualiseren. Het ene trappenhuis de biologische kringloop, door middel van zichzelf bedruipende planten. En het andere trappenhuis de technische kringloop, waar we door middel van onze eigen citymine niet hernieuwbare grondstoffen beheren. Zo laten we ons elke dag inspireren door het vlindermodel van MacArthur en de vele kansen van het circulaire model.
Wat zegt de theorie van de circularity gap?
De Circulairty Gap laat zien hoe ver we nog verwijderd zijn van een circulaire economie. Volgens het recente rapport is slechts 7,2% van de wereldeconomie circulair. Dit betekent dat meer dan 92,8% van alle materialen nog verloren gaat als afval of CO2-uitstoot. Dit heeft direct invloed op Earth Overshoot Day: hoe minder de circulaire economie, hoe sneller we door onze grondstoffen raken.
De Circularity Gap is ontstaan door een combinatie van factoren, waaronder:
- Hoge afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen: Materialen worden vaak maar één keer gebruikt en vervolgens weggegooid in plaats van opnieuw ingezet. Dit leidt tot een voortdurende vraag naar nieuwe, primaire grondstoffen.
- Beperkte hergebruik- en recyclingproces: Veel producten zijn ontworpen voor eenmalig gebruik en bevatten complexe materialen die moeilijk te recyclen zijn.
- Lineaire productie en consumptie: Ons huidige economisch model is grotendeels gebaseerd op het winnen van grondstoffen, produceren en consumeren en vervolgens weggooien.
Hoe beïnvloed de Circularity Gap Earth Overshoot Day?
De snelheid waarmee we natuurlijke hulpbronnen verbruiken en afval produceren, draagt direct bij aan het vervroegen van Earth Overshoot Day. Hoe minder we hergebruiken en hoe meer we afhankelijk zijn van nieuwe grondstoffen, hoe sneller we de regeneratiecapaciteit van de aarde overschrijden.
Door de Circulairity Gap te verkleinen – bijvoorbeeld door duurzamer te ontwerpen, grondstoffen te hergebruiken - kunnen we de druk op natuurlijke hulpbronnen verlagen en Earth Overshoot Day verder naar achteren schuiven.
#Movethedate
Wil je ontdekken hoe jouw bedrijf kan bijdragen aan het terugdringen van Earth Overshoot Day? Download ons praktische stappenplan Move the Date en krijg concrete tips.
Op de hoogte blijven
Op de hoogte blijven van alle nieuwe ontwikkelingen? Volg ons op LinkedIn en Instagram of abonneer op de nieuwsbrief. Ben je nieuwsgierig naar wat Milgro voor jouw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Neem dan contact op.
