Voldoen aan de CSRD-richtlijn, maar weet u niet waar u moet beginnen? In deze blog geven we een compleet overzicht van wat de CSRD inhoudt, welke bedrijven eraan moeten voldoen, wat er gerapporteerd moet worden en wat de belangrijkste deadlines zijn. Of u nu al bekend bent met de voorganger van de richtlijn (NFRD) of voor het eerst te maken krijgt met duurzaamheidsrapportage – deze blog biedt u alle informatie op een rij.
De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) is een Europese richtlijn die bedrijven verplicht om uitgebreider te rapporteren over hun impact op milieu- sociale- en governance aspecten (ESG). Dit betekent dat bedrijven moeten uitleggen hoe zij omgaan met thema's zoals klimaatverandering, mensenrechten en duurzaam bedrijfsbeheer.
De CSRD heeft als doel de transparantie te verbeteren, zodat investeerders, klanten en andere belanghebbenden, inzicht krijgen in de duurzaamheid van een bedrijf. Daarnaast moeten bedrijven aangeven of zaken als kilmaatverandering invloed kunnen hebben op de financiële waarde van het bedrijf.
Onder de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) moet er gerapporteerd worden over een breed scala aan duurzaamheidsgerelateerde onderwerpen. Deze vallen onder de Environmental, Social, and Governance (ESG)-categorieën. Wat hier precies onder valt, delen we onderstaand.
Milieu (Environmental)
De E in de ESG-categorieën staat voor Environmental. Hieronder vallen drie subcategorieën waarover gerapporteerd moet worden.
- Klimaatverandering. Hieronder vallen o.a. CO2-uitstoot, energieverbruik, en gebruik van hernieuwbare energie binnen uw organisatie.
- Water- en afvalbeheer. Dit betreft het gebruik van water, watervervuiling, en afvalverwerkingsmethoden binnen uw organisatie.
- Biodiversiteit. Hier moet u rapporteren over o.a. de impact van uw bedrijfsactiviteiten op ecosystemen en biodiversiteit.
Sociaal
De S in de ESG-categorieën staat voor Sociaal. Hieronder vallen drie subcategorieën waarover gerapporteerd moet worden.
- Arbeidsomstandigheden. Hieronder vallen o.a. de mate van diversiteit en inclusie, arbeidsveiligheid, en arbeidsrechten.
- Mensenrechten. Dit heeft betrekking tot de naleving van internationale normen, mensenrechtenschendingen in de waardeketen binnen uw organisatie.
- Relaties met stakeholders. Hier staat centraal hoe uw bedrijf omgaat met medewerkers, klanten en gemeenschappen.
Governance
De G in de ESG-categorieën staat voor Governance. Hieronder vallen twee subcategorieën waaropm gerapporteerd moet worden.
- Bedrijfsethiek. Dit betreft anti-corruptiemaatregelen, naleving van regelgeving binnen uw organisatie.
- Bestuursstructuur. Hierin staat de samenstelling van het bestuur, verantwoordelijkheden en beloningsbeleid binnen uw organisatie centraal.
De tijd die nodig is om te rapporteren volgens de CSRD hangt af van de grootte van het bedrijf, de complexiteit van de activiteiten en of een bedrijf al ervaring heeft met duurzaamheidsrapportages.
De tijdsinvestering komt voornamelijk neer op het verzamelen van gegevens over ESG-aspecten zoals CO2-uitstoot, energieverbruik en werknemersrechten. Nadat deze gegevens zijn verzameld, moeten ze geanalyseerd en verwerkt worden in het duurzaamheidsrapport. Omdat de CSRD verschillende onderdelen van het bedrijf raakt, zal er moeten worden samengewerkt met verschillende afdelingen, waaronder financieel, operationeel en HR.
Daarnaast is een externe controle van de rapporten verplicht, wat extra tijd en middelen kan vragen, afhankelijk van de omvang van de rapportage. In totaal kan de eerste CSRD-rapportage enkele maanden aan voorbereiding en uitvoering in beslag nemen. In de jaren daarna kan de tijdsinvestering afnemen, omdat de processen dan beter op elkaar zijn afgestemd.
De CSRD geldt voor een brede groep bedrijven binnen de Europese Unie. De verplichting is afhankelijk van de type en grootte van de organisatie. Onderstaand delen we een nader overzicht.
Grote bedrijven die onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vallen
Deze bedrijven zijn door de NFRD al verplicht om niet-financiële rapportages op te stellen. Hierbij gaat het om bedrijven met meer dan 250 medewerkers, een omzet van meer dan 40 miljoen euro, of een balanstotaal van meer dan 20 miljoen euro.
Grote bedrijven die niet onder de NFRD vallen
Deze groep aan grote bedrijven valt niet onder de NFRD, maar zijn door de uitbreiding van de CSRD-regelgeving straks wel rapportageverplichtig. Dit betreft wederom bedrijven met meer dan 250 medewerkers, een omzet van meer dan 40 miljoen euro, of een balanstotaal van meer dan 20 miljoen euro.
Middelgrote beursgenoteerde bedrijven
Middelgrote beursgenoteerde bedrijven, vallen ook onder de rapportageplicht van de CSRD. Dit geldt voor bedrijven met minder dan 250 medewerkers, maar die wel beursgenoteerd zijn binnen de EU. Ondanks hun kleinere omvang, moeten zij door hun beursnotering wel voldoen aan de strengere eisen van de CSRD.
Kleine en middelgrote beursgenoteerde bedrijven (kmo's)
Beurgenoteerde kmo's, die minder dan 250 medewerkers hebben, vallen ook onder de CSRD. Deze bedrijven krijgen echter een overgangsperiode tot 2026 om zich voor te bereiden om de nieuwe rapportageverplichtingen. Over de deadlines volgt later meer.
Niet-Europese bedrijven met activiteiten in de EU
Bedrijven die buiten de EU gevestigd zijn, maar meer dan 150 miljoen omzet genereren binnen de EU en minimaal één dochteronderneming of filiaal in de EU hebben, vallen ook onder de CSRD. Deze bedrijven moeten rapporteren over hun duurzaamheidsimpact binnen de EU, zelfs als ze niet direct onder de Europese regelgeving vallen.
Grote financiële instellingen
Dit omvat banken, verzekeraars en andere financiële instellingen die onder toezicht staan van EU-regelgeving. Ongeacht of ze aan omzet- en medewerkerscriteria voldoen, zijn zij verplicht om te rapporteren onder de CSRD vanwege hun rol in het Europese financiële systeem en de impact die zij kunnen hebben op duurzaamheid.
Onder de nieuwe CSRD-regelgeving variëren de deadlines voor het indienen van de duurzaamheidsverslagen per type organisatie. De exacte datum waarop organisaties moeten rapporteren hangt af van factoren als grootte, of het bedrijf beursgenoteerd is en of het binnen of buiten de EU opereert. Hieronder volgt een overzicht van rapportagejaren en opleveringsdeadlines.
Grote bedrijven die onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vallen
- Eerste rapportagejaar: Boekjaar 2024
- Deadline van oplevering: 2025, voor het boekjaar 2024
Grote bedrijven die niet onder de NFRD vallen
- Eerste rapportagejaar: Boekjaar 2024
- Deadline van oplevering: 2025, voor het boekjaar 2024
Middelgrote beursgenoteerde bedrijven
- Eerste rapportagejaar: Boekjaar 2024
- Deadline van oplevering: 2025, voor het boekjaar 2024
Kleine en middelgrote beursgenoteerde bedrijven (kmo's)
- Eerste rapportagejaar: Boekjaar 2025
- Deadline van oplevering: 2026, voor het boekjaar 2025
- Uitstelmogelijkheid: Deze bedrijven kunnen ervoor kiezen om pas in 2028 te rapporteren, met een uitsluitstel voor de boekjaren van 2026 en 2027.
Niet-Europese bedrijven met activiteiten in de EU
- Eerste rapportagejaar: Boekjaar 2026
- Deadline van oplevering: 2028, voor het boekjaar 2026
Bedrijven die binnen deze categorie meer tijd hebben om hun systemen en processen in orde te krijgen, hoeven uiterlijk pas in 2028 hun eerste rapportage op te leveren voor het boekjaar 2026.
Grote financiële instellingen
- Eerste rapportagejaar: Boekjaar 2024
- Deadline van oplevering: 2025, voor het boekjaar 2024
Goed om te weten: De exacte deadline voor het opleveren van duurzaamheidsverslagen onder de CSRD valt samen met de publicatie van het jaarverslag, wat doorgaans binnen zes maanden na het einde van het boekjaar moet gebeuren. Voor veel bedrijven die een boekjaar hebben dat loopt van januari tot december, betekent dit dat duurzaamheidsverslagen uiterlijk in juni 2025 moeten worden ingediend voor het boekjaar.
De invoering van de CSRD brengt verplichtingen met zich mee voor bedrijven in de EU, wat betreft de inhoud van de rapportages als de deadlines. Hoewel sommige bedrijven hun eerste rapportage pas in 2025 of later hoeven in te dienen, is het verstandig om tijdig, dit jaar, nog te beginnen met de voorbereidingen. Dit heeft te maken met het opzetten van systemen, het trainen van personeel en het verzamelen van data om te voldoen aan de eisen van de CSRD. Zo komt u later niet in de stress te zitten.
De rapportageverplichting van de CSRD is geen twee tellen werk. Begrijpelijk dat u wil weten welke stappen de rapportage bevat. Onderstaand lopen we er stap voor stap doorheen.
Stap 1. De materialiteitsanalyse
Om te bepalen welke duurzaamheidsfactoren (ESG: Milieu, Sociaal en Governance) relevant zijn voor uw organisatie, is een materialiteitsanalyse een belangrijke eerste stap. Deze analyse sluit nauw aan bij de vereisten van de CSRD, waaronder de dubbele materialiteit. Dit houdt in dat er zowel wordt gekeken naar de impact van het bedrijf op milieu en maatschappij, maar ook naar de impact op verduurzaming van het bedrijf zelf.
Stap 2. Integreer duurzaamheid in bedrijfsstrategie
De CSRD vereist dat bedrijven niet alleen rapporteren, maar dat zij ook aantonen hoe duurzaamheid wordt geïntegreerd in hun bedrijfsstrategie. Om hieraan te voldoen is het van belang om een duidelijk plan te ontwikkelen voor duurzaamheid, met doelstellingen die aansluiten bij de langetermijnstrategie van uw bedrijf.
Stap 3. De eerste rapportage
Het rapporteren kan beginnen. Documenteer de vereiste gegevens voor het boekjaar waarover uw organisatie moet rapporteren. Hierbij is het belangrijk dat uw rapportage voldoet aan de ESRS- standaarden voor rapportageformaten en –inhoud. Dit omvat: dubbele materialiteit, ESG categorieën, kwantitatieve en kwalitatieve rapportage (zowel cijfers als beleid en doelstellingen), assurance en audits (verificatie externe partij) en publieke toegankelijkheid).
Stap 4. Assurance en controle
De CSRD vereist dat de duurzaamheidsgegevens door een externe partij worden geverifieerd. Dit kan een auditor of een andere partij zijn.
Stap 5. Het indienen van het rapport
Het is zover. U kunt het rapport indienen bij relevante autoriteiten. Zoals eerder vermeld variëren de deadlines wanneer de rapportages moeten worden ingediend (hierover leest u meer bij vraag 5: ''Wanneer moeten duurzaamheidsjaarverslagen opgeleverd worden?''
Stap 6. Externe communicatie rapportage
Naast het indienen van uw rapport bij de autoriteiten, wordt verwacht dat bedrijven deze publiekelijk toegankelijk maken. Dit kan via jaarverslagen of uw bedrijfswebsite. Het is belangrijk dat uw stakeholders en investeerders toegang hebben tot de rapportage en dat er transparant wordt gecommuniceerd over de duurzaamheidsinspanningen en resultaten van uw bedrijf.
Hoewel micro-, kleine en middelgrote ondernemingen (MKB of ook wel KMO genoemd) die niet beursgenoteerd zijn, niet verplicht zijn om te voldoen aan de CSRD, kan de regelgeving toch relevant zijn. We zetten een aantal redenen op een rij:
- Leveranciersketen: Grote bedrijven die onder de CSRD vallen, moeten rapporteren over de duurzaamheidsprestaties van hun hele waardeketen, inclusief hun leveranciers. Dit betekent dat midden- en kleinbedrijven die aan deze bedrijven leveren, indirect te maken kunnen krijgen met de CSRD. Grote bedrijven kunnen hen vragen om informatie over hun duurzaamheidsbeleid, zodat zij aan hun eigen rapportageverplichtingen kunnen voldoen.
- Toegang tot financiering: Kleine middelgrote organisaties die duurzaamheid implementeren, kunnen toegang krijgen tot gunstigere financieringsvoorwaarden, subsidies of belastingvoordelen.
- Toekomstige regelgeving: Hoewel het MKB op dit moment niet verplicht is, kan er in de toekomst regelgeving komen die ook voor hen geldt. Door nu al vrijwillig te rapporteren of duurzame praktijken te integreren, kan je bedrijf zich beter voorbereiden.
- Marktvoordelen: Duurzaamheid wordt steeds meer een vereiste in veel industrieën. KMO's die proactief zijn en duurzaamheid integreren, kunnen aantrekkelijker worden voor klanten, investeerders en grote bedrijven die opzoek zijn naar partners die duurzaamheidsnormen respecteren. Hierdoor kan een duurzaamheidsstrategie voor KMO's concurrentievoordelen behalen.
Voorbeelden kunnen helpen om inzicht te krijgen in hoe andere bedrijven hun rapportageverplichting onder de CSRD aanpakken. Hieronder vindt u waar u terecht kunt voor een aantal voorbeelden.
- Sustainability Disclosure Database van de Europese Commissie: Bedrijven die rapporteren onder de CSRD zullen in de toekomst via deze weg moeten publiceren.
- Global Reporting Initiative (GRI) is een van de meest gebruikte duurzaamheidsstandaarden ter wereld. De website biedt een database met duurzaamheidsrapporten van duizenden bedrijven die aan de GRI-normen voldoen.
- Carbon Disclosusre Project (CDP) verzamelt gegevens van bedrijven over hun klimaatprestaties, watergebruik en impact op ontbossing.
- Corporate bedrijven zoals Unilever, Shell en Phillips publiceren hun duurzaamheidsrapportages direct op hun eigen website onder de secties ''Sustainability'' of ''Corporate Responsibility''. Deze rapporten kunnen goede voorbeelden zijn voor uw organisatie.
Voor meer informatie over de CSRD-richting kunt u terecht op de website van de Europese Commisie. Zij bieden gratis toegang tot officiële documenten en richtlijnen over de rapportageplicht.
Bovenstaand hadden we het al even over de Global Reporting Directive (GRI), wat een database biedt van duizenden bedrijven die aan de GRI-normen voldoen. Hier kunt u ook terecht voor duurzaamheidsrapportages van bedrijven die wereldwijd actief zijn, wat u inzicht geeft in hoe bedrijven omgaan met hun ESG-verplichtingen (Milieu, Sociaal en Governance).
De RVO biedt daarnaast informatie over CSRD en hoe bedrijven hieraan kunnen voldoen. Hiervoor kunt u hier terecht.
Meer over de CSRD
Bent u op zoek naar meer informatie of ondersteuning bij de integratie van de CSRD-richtlijn? Download onze gratis startkit of stappenplan zodat u zorgeloos aan de slag kunt. Daarnaast organiseren we regelmatig webinars, waarin we efficiënt navigeren door de CSRD-tijdslijn, zodat u direct aan de slag kunt met praktische tools.
Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen rondom CSRD? We publiceren regelmatig nieuwe blogs over de richtlijn. Volg ons op LinkedIn of schrijf u in op onze nieuwsbrief en blijf geïnformeerd.
