U zou dit artikel kunnen printen. Omdat het nu eenmaal gemakkelijker leest van papier. Als u het dubbelzijdig print en op de meest efficiënte printstand, scheelt dat al een beetje milieuschade. Printen op hergebruikt papier is nog een stapje extra. U kunt er ook voor kiezen dit artikel niet te printen. Wat is de CO2-impact van papier? En hoe verkleint u die? Milgro heeft het uitgezocht.
We nemen een voorbeeld. Een gemiddeld kantoor, met 400 medewerkers. Per jaar gebruikt iedere medewerker zo’n 5.000 velletjes papier, voor allerlei rapporten, mailtjes, brieven en mogelijk ook dit artikel. Dat maakt in totaal 2 miljoen A4’tjes, omgerekend 11.475 kg. Buiten dat dit iets meer dan 30 bomen kost, staat het jaarlijkse papiergebruik gelijk aan de CO2-uitstoot van 15.232 kg CO2 equivalenten1, wanneer dit papier bij het restafval gaat2. Dat is hetzelfde als twee keer de wereld rond met het vliegtuig.
Hoe de CO2-impact van papiergebruik te berekenen
De milieu-impact van papiergebruik berekenen we over de gehele levensduur. Te beginnen bij:
- De productie van papier; dat kost 1,02 kg CO2 per kg papier.
- Dan het transport naar de verwerker, goed voor 0,16 kg CO2 per kg papier.
- De verwerking van het papier tot gerecycled papier kost 0,53 kg CO2 per kg papier.
- Recycling zorgt voor positieve milieu-impact, en wordt 0,88 kg CO2-uitstoot voorkomen per kg papier. Bedenk wel dat papier niet oneindig kan worden gerecycled.
Daarmee komt het totaal aan CO2-impact van papier op 1,71 kg CO2 per kg papier. Wanneer u papier gescheiden inzamelt en laat recyclen, scheelt dat. Dan is de impact 0,83 kg CO2 per kg. Voor het bedrijf met 400 medewerkers komt dat uit op 9.450 kg CO2-uitstoot voor oud papier dat netjes voor recycling wordt aangeboden. Papier goed scheiden scheelt dus al 38%. Omdat papier scheiden inmiddels gemeengoed is geworden, gebruiken we dit als startpunt voor verdere vermindering van de CO2-impact door papier.
Lees ook
CO2-uitstoot en afvalstromen
Strategieën om de uitstoot door papier te verminderen
Bedrijven hebben drie strategieën om uitstoot door papiergebruik terug te dringen, namelijk minder, beter en efficiënter3. De effectiviteit van iedere strategie hebben we voor dit bovengenoemde voorbeeld doorgerekend.
Strategie 1: minder papiergebruik (sufficiency)
De eerste strategie is even logisch als effectief: minder papier gebruiken. De organisatie uit het voorbeeld zal moeten sturen op gedragsverandering bij de 400 medewerkers, zodat zij ervoor kiezen niet meer te printen. In plaats daarvan maken ze gebruik van digitale documenten, kranten en tijdschriften. De klassieke manier van sturen op gedragsverandering is door medewerkers te informeren en door printen te ontmoedigen.
U kunt het medewerkers ook gemakkelijker maken om niet te printen. Bijvoorbeeld door het digitaliseren van werkprocessen, zodat offertes, facturen en contracten niet meer hoeven te worden uitgedraaid. Ook zijn er digitale notebooks op de markt die printen en papiergebruik overbodig maken. Met deze strategie is een halvering van de uitstoot goed haalbaar. In het genoemde voorbeeld gaat het dan om 4.725 kg minder CO2-uitstoot, gelijk aan de uitstoot van 250 kg vlees. Het is natuurlijk ook mogelijk de strategie verder door te voeren en een compleet papierloze werkplek te creëren. Hiermee daalt de uitstoot van de afvalstroom papier naar nul4.
Wanneer u met uw organisatie aan de slag wilt om de CO2-uitstoot door papiergebruik te verminderen, is het slim om met deze eerste strategie te beginnen. Ten eerste omdat deze strategie de potentie heeft om de uitstoot naar nul te krijgen. Ten tweede omdat het de meest effectieve manier is om kosten te besparen. Tegelijkertijd is het ook een uitdagende strategie, omdat het veel vraagt van de medewerkers. Daarom wordt ook vaak gekozen om met de inkoop van beter papier te beginnen.
Strategie 2: beter papiergebruik (consistency)
Hoe duurzaam is het papier dat wordt gebruikt op kantoor? Door te letten op de kwaliteit van het papier, kan de CO2-uitstoot door papiergebruik worden teruggebracht. Er zijn bijvoorbeeld bedrijven die alleen gerecycled papier inkopen dat ook weer gerecycled kan worden. Bedrijven besparen er niet direct papier mee, wel CO2-uitstoot, maximaal zo’n 38%. Deze strategie is relatief makkelijk door te voeren, maar zorgt niet voor een kostenbesparing. Het is zelfs vaak kostbaarder. Organisaties ervaren de keuze voor kwaliteit als betekenisvol.
Strategie 3: efficiënter papiergebruik (efficiency)
Door efficiënter met papier om te gaan, kunnen organisaties eveneens hun milieu-impact verkleinen. Denk daarbij aan dubbelzijdig printen, meer tekst op een pagina door een kleiner lettertype, of alleen in zwart-wit afdrukken. Een andere manier om de impact van papiergebruik te verlagen, is door printers op de meest energiezuinige stand te zetten. Sommige bedrijven kiezen ervoor om naast hun glossy digitale uitgaves zuinige print-versies op te maken. Met deze derde strategie is gemakkelijk zo’n 50% van de emissies door papiergebruik te reduceren. Deze strategie is aan de ene kant eenvoudig, omdat het veranderen van de printerinstellingen al direct effect heeft. Aan de andere kant kunnen medewerkers de aanpassingen als beperkend ervaren.
Ook aan de slag met papier? Of beter, zonder papier!
Conclusie, de potentiële milieuwinst is het grootst bij de eerste minder (sufficiency) strategie. Die past naadloos bij een zero-waste strategie. Niet printen dus, dit artikel. De combinatie van de drie strategieën is het meest effectief als uw organisatie nog niet zo ver is om het papiergebruik compleet uit te bannen. Door de drie strategieën te combineren, kunnen de emissies van papier worden teruggedrongen met 85%.
Wilt u inzicht in de milieu-impact van het papiergebruik van uw organisatie? Het vernieuwde Milgro-dashboard biedt dit. Boek hier een demo. Of lees meer hoe u door middel van een LCA analyse objectief de impact van uw product of dienst kunt laten berekenen.
Meer over LCA analyse
Lees meer over hoe u de impact van uw product of dienst objectief kunt laten berekenen door middel van een LCA-analyse.
1. Om de invloed van de verschillende broeikasgassen te kunnen optellen, worden emissiecijfers omgerekend naar CO2-equivalenten. De omrekening is gebaseerd op het Global Warming Potential (GWP) – dat is de mate waarin een gas bijdraagt aan het broeikaseffect. Eén CO2-equivalent staat gelijk aan het effect dat de uitstoot van 1 kg CO2 heeft (bron). Veel studies die de klimaatimpact van iets berekenen, drukken deze uit in CO2-equivalenten en kijken dus niet enkel naar het broeikasgas CO2. Echter om de leesbaarheid van teksten te vergroten, gebruiken we hier CO2 als eenheid.
2. Op basis van Milgro’s LCA, hierin wordt de impact van printen niet meegenomen.
3. Deze classificatie is in 2018 geïntroduceerd door de Duitse wetenschappers Behrendt, Göll, & Korte: Behrendt, S., Göll, E., & Korte, F. (2018). Effizienz, Konsistenz, Suffizienz: Strategieanalytische Betrachtung für eine Green Economy. IZT - Institut für Zukunftsstudien und Technologiebewertung.
4. Met als kanttekening dat er mogelijk minimale emissies worden toegevoegd door extra gebruik van digitale schermen voor het lezen van documenten, kranten en tijdschriften.
