Bedrijven die kunststofproducten produceren of importeren, zijn verplicht om een flink deel van hun grondstoffen uit niet-fossiele bronnen te halen. Dit wordt de bijmengverplichting genoemd. Wat houdt het precies in? Wat zijn de doelstellingen? En welke uitdagingen komen kijken bij de implementatie hiervan? In deze blog gaat we hier verder op in.
Wat is de bijmengverplichting kunststof?
De bijmengverplichting kunststof houdt in dat er een bepaald percentage plastic moet worden gemaakt van materialen die niet afkomstig zijn van fossiele brandstoffen, zoals olie. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van hernieuwbare of gerecyclede materialen. Dit is een belangrijke stap in de Nationale Circulaire Plastic Norm. Deze verplichting gaat gelden voor bedrijven die kunststofproducten produceren of importeren voor de Nederlandse markt. Met deze maatregel hopen o.a. de overheden en de Europese Unie, die regels maken en controleren op het gebied van milieu en duurzaamheid, dat de productie van plastic milieuvriendelijker wordt en dat de afhankelijkheid van fossiele grondstoffen wordt verminderd.
Vanaf 2027 moeten bedrijven minimaal 15% niet-fossiele polymeren aan hun producten toevoegen. Dit percentage is volgens de Europese normen vastgesteld op 20% in 2030. De belangrijkste voorwaarde is dat deze polymeren bio-gebaseerde kunststoffen of recyclaat zijn. Dit betekent dat bedrijven actief moeten bijdragen aan de circulaire economie door bij de productie van
Doelstellingen en het belang van de bijmengverplichting
De doelstellingen van de bijmengverplichting kunststof zijn helder. Allereerst moet het gebruik van fossiele grondstoffen worden verminderd. Per kilogram geproduceerd plastic betekent dit gemiddeld tot 2,5 kilogram minder CO2-uitstoot. De productie en grondstofwinning veroorzaken namelijk minder CO2-uitstoot. Dit reduceert ook de hoeveelheid plastic die uiteindelijk verbrand wordt, wat eveneens een positieve impact heeft op het milieu.
Deze verplichting maakt deel uit van bredere inspanningen om de circulaire economie te stimuleren. Door het gebruik van gerecyclede en biogebaseerde kunststoffen neemt de vraag naar ‘virgin plastics’ af. Dit draagt bij aan het doel van de Nationale Circulaire Plastic Norm om een duurzamere productieketen te realiseren.
Concurrentiepositie van de Nederlandse en Belgische kunststofindustrie
Deze verplichting heeft consequenties voor de concurrentiepositie van de Nederlandse kunststofindustrie. Nederlandse recyclebedrijven hebben het moeilijk door de concurrentie met goedkopere virgin plastics. Virgin plastics zijn in sommige gevallen wel vier keer goedkoper dan hernieuwbare of gerecyclede materialen. Het is onmogelijk om concurrerend te blijven, wat leidt tot faillissement zoals o.a. bij Umincorp en een tekort aan gerecycled plastic in 2027.
De Nederlandse en Belgische kunststofindustrie heeft hierdoor een zwakkere concurrentiepositie ten opzichte van buitenlandse producenten, vooral uit Azië. Deze producenten werken vaak met lagere kosten en een grotere beschikbaarheid van niet-fossiele kunststoffen. Critici waarschuwen dat deze verplichting financiële problemen kan veroorzaken voor Nederlandse en Belgische bedrijven die bijvoorbeeld vuilniszakken of voedselverpakkingen produceren.
De koploperrol van Nederland en België
Ondanks deze uitdagingen, biedt de verplichting ook kansen. Nederland wil een koploper worden op het gebied van circulaire economie. Dit kan op de lange termijn concurrentievoordelen opleveren door de opgebouwde kennis en ervaring. Nederland heeft de potentie om een voorbeeld te zijn voor andere landen. De vraag is echter of de markt op tijd klaar is, aangezien er meer plastic moet worden ingezameld en verwerkt om aan de toekomstige vraag te voldoen.
Er bestaat bovendien bezorgdheid over oneerlijke concurrentie door de import van inferieur gerecycled materiaal uit andere regio's met minder strikte regels. Dit kan de inspanningen van Nederlandse bedrijven ondermijnen en de markt verstoren.
België speelt naast Nederland ook een actieve rol in de transitie naar een circulaire economie, maar de aanpak verschilt enigszins. België heeft ambitieuze doelstellingen op het gebied van recycling en duurzame productie, vooral binnen de drie gewesten (Vlaanderen, Wallonië, en Brussel), die elk hun eigen milieubeleid hebben. België zet in op strengere recyclingnormen en innovatieve technologieën om hoogwaardige gerecyclede materialen te produceren, waardoor de concurrentie op dit gebied beperkt blijft.
Er is echter bezorgdheid over de import van lage kwaliteit gerecycled plastic uit landen met minder strenge regels. Belgische bedrijven richten zich daarom steeds meer op het sluiten van lokale materiaalstromen en het bevorderen van hoogwaardige recycling om concurrerend te blijven en oneerlijke concurrentie te vermijden.
Steun van overheden
Gelukkig biedt de overheid in zowel Nederland, België als op EU-niveau hulp aan bedrijven die worstelen met de bijmengverplichting kunststof. Bedrijven in Nederland kunnen subsidies krijgen vanuit het Klimaatfonds, bijvoorbeeld voor de productie en sortering van plastic afval. Ook in België zijn er verschillende steunmaatregelen beschikbaar, waaronder subsidies van regionale overheden, om te voldoen aan deze regels. De EU versterkt via de Green Deal en Horizon Europe programma's financiële steun om de overgang naar biogebaseerde en gerecyclede kunststoffen te stimuleren.
De subsidies zijn bedoeld om bedrijven te helpen bij de noodzakelijke investeringen voor de overgang naar biogebasseerde en gerecyclede kunststoffen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen inhouden dat bedrijven nieuwe machines moeten aanschaffen, hun productielijnen opnieuw moeten inrichten of innovatieve technologieën moeten implementeren om aan de eisen te voldoen. De financiële steun vanuit Nederlandse, Belgische en Europese overheden verlicht de druk op die bedrijven, zodat ze effectiever kunnen bijdragen aan de vermindering van plastic afval en het behalen van klimaatdoelen.
Uitdagingen bij de overgang
Er zijn verschillende uitdagingen die deze overgang naar biogebaseerde en gerecyclede kunststoffen met zich meebrengt. We benoemen de belangrijkste:
- Het beperkte aanbod van biogebaseerde kunststoffen: In vergelijking met traditionele kunststoffen is het aanbod van biogebaseerde kunststoffen relatief klein. Dit beperkte aanbod, gecombineerd met een toenemende vraag, betekent dat verwerkers vaak maar een beperkte hoeveelheid biogebaseerde materialen kunnen gebruiken.
- Kwaliteitsbeperkingen voor hoogwaardige toepassingen: Vooral bij toepassingen waar hoge kwaliteitseisen gelden, zoals in de bouw, constructie en engineering plastics (bijvoorbeeld in elektronica en de auto-industrie), ervaren producenten en verwerkers problemen met het vinden van geschikt mechanisch recyclaat.
- Concurrentie om beschikbaar recyclaat: De grotere vraag naar zowel biogebaseerde als gerecyclede kunststoffen, gecombineerd met het beperkte aanbod, zal naar verwachting de concurrentie om deze grondstoffen versterken. Dit kan leiden tot hogere kosten en onzekerheid over de beschikbaarheid van materialen.
- Hervorming van de productielijn: Sommige biogebaseerde plastics of recyclaat vereisen andere productietechnieken en dus andere of nieuwe machines.
- Certificering: Een belangrijk knelpunt is dat zodra een verwerker certificering aanvraagt voor materiaal van een specifieke leverancier, de afhankelijkheid van die leverancier toeneemt. Voor biogebaseerde kunststoffen is certificering soms niet haalbaar vanwege de moeilijkheid om de herkomst van materialen op de vereiste manier te waarborgen.
- Wettelijke kwaliteitseisen: Door de verandering van samenstelling van stoffen in producten moeten wettelijke eisen in overweging worden genomen.
-
Eisen van klanten: Door verandering van samenstelling van producten kunnen oneffenheden in productie ontstaan waardoor klanten minder geneigd zijn deze producten aan te schaffen.
Milgro als partner
Milgro houdt actief de wet- en regelgeving in de gaten en biedt ondersteuning aan bedrijven die te maken hebben met de bijmengverplichting kunststof. Onze expertise helpt bedrijven bij het optimaliseren van hun afvalprocessen en het naleven van de nieuwe regelgeving. Hierin geven we advies op maat en bieden we samenwerkingen met onze partners, zodat zij duurzamer kunnen opereren zonder hun concurrentiepositie te verminderen.
Blijf op de hoogte
Wilt u meer weten over de bijmengverplichting kunststof of bent u nieuwsgierig naar wat Milgro voor uw bedrijfsvoering en afvalproces kan betekenen? Schrijf u dan in voor onze nieuwsbrief en volg ons op LinkedIn en Instagram om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en trends. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek en ontdek hoe we samen een duurzame toekomst kunnen creëren.
