In de wereld van bijen en bijenhouders is Internet of Things (IoT) een belangrijke ontwikkeling voor meer inzicht in het bijengedrag. De verzamelde data zal door kennisdeling en kennisverrijking in de bijenhouders community en wetenschap leiden tot vitalere bijenvolken. De bijen ervaren meer rust, want er wordt alleen ingegrepen wanneer het echt nodig is.
Optimaliseren op basis van data-inzichten
Internet of Things is een netwerk van verbonden apparaten. De apparaten zijn verbonden met het internet en verzamelen data. De verzamelde data worden naar een centrale database gestuurd en overzichtelijk en toegankelijk gemaakt voor de bijenhouder.
De belangrijkste data die van belang zijn voor het bijen houden zijn: het gewicht, de temperatuur, luchtvochtigheid, vliegactiviteit en het geluid van het bijenvolk in de bijenkast. De temperatuur wordt binnen en buiten de bijenkast gemeten. Zo kan het zijn dat het in de kern van het bijenbroed 35 graden Celsius is terwijl het buiten vriest.
De data wordt verzameld met behulp van sensoren. De sensoren, een klein microfoontje, een digitale weegschaal en een snoer met aan het uiteinde een thermo sensorknop, worden bevestigd in en onder de bijenkast.
De data wordt meerdere keren per dag opgehaald en verzonden naar een centrale database. Deze database verwerkt de data tot een overzichtelijk dashboard, waar de imker ook nog informatie aan toe kan voegen over de grootte van de bijenkast en het soort bijen bijvoorbeeld. De imker kan op de mobiel, PC of pad een dashboard openen en zien hoe de temperatuur van een bijenkast zich ontwikkeld en meer.
Waar heeft de bijenhouder deze data voor nodig?
- Temperatuur: als de temperatuur hoog is dan zou dit kunnen betekenen dat er veel bijenbroed is, omdat eitjes en larven warmer worden gehouden dan volwassen bijen. Als er veel bijenbroed is kan het betekenen dat het volk groeit en er extra ruimte nodig is. Het kan ook betekenen dat de bijenkast al vol is, en het bijenvolk daarom toe is aan meer ruimte.
- Gewicht: als het gewicht afneemt zou dit kunnen betekenen dat er te weinig honing en stuifmeel is en het volk uitgehongerd raakt. De bijenhouder kan het bijenvolk dan bijvoeren met extra honing of Apifunda, een speciaal soort suikerdeeg. Het is ook goed om te weten als er ruim nectar wordt binnen gehaald. De bijenhouder kan dan inschatten of het al tijd wordt voor een honingoogst.
- Geluid: De koningin geeft een geluid af op een unieke eigen frequentie, anders dan de rest van het bijenvolk. Zo kan worden gemeten of de koningin nog aanwezig is. In de praktijk blijkt dit element nog niet altijd goed te werken, naar verwachting zal het niet lang meer duren voordat dit echt goed werkt. Als het gezoem van de bijen op een lagere frequentie zit, betekent dit dat het bijenvolk stress vrij is, wanneer er pieken zijn in de frequentie geeft dit onrust aan. Mogelijk maak het bijenvolk aanstalten om te gaan zwermen. Er kan dan een notificatie uitgaan naar de bijenhouder, zodat op tijd kan worden ingegrepen.
Dashboard van Milgro eerste week van april
Observaties: het is koud geweest buiten de bijenkast, er was zelfs sneeuw en hagel in de eerste week van april dit jaar! In de bijenkast is het warm, tussen de 25 en 35 graden. Dit betekent dat er bijenbroed is. De temperatuur lijkt af te nemen. Het kan zijn dat het broednest verschuift, verder van de sensor af. Als het de komende weken warmer weer wordt zal het gewicht toenemen, want het bijenbroed heeft stuifmeel en honing nodig. De geluidsfrequentie geeft aan dat het bijenvolk actief is, maar niet in een stress situatie. Het is nog te vroeg om zwerm neiging te detecteren. Als er broed is, dan is er een koningin aanwezig, die eitjes legt. Het gewicht is op 1 dag met anderhalve kilo toegenomen, dit kan zijn doordat er bijvoorbeeld een vogel of poes op is gaan zitten. De bijen lijken door het koude weer ongeveer net zoveel voer binnen te halen als wat zij verwerken, het gewicht blijft daardoor hetzelfde. Ze sparen hun energie voor de betere warme dagen, om dan uit te vliegen en het broodnodige nectar en stuifmeel te halen.
Datagedreven bijenhouden
Door het verzamelen van data van verschillende bijenvolken bij verschillende bijenhouders, kunnen best practices worden ontwikkeld. Daardoor wordt een bijenhouder in staat gesteld om in verschillende situaties het meest effectieve besluit te nemen. Het managen van een bijenvolk is zo minder ingrijpend voor de bijen, omdat de kast minder open hoeft. De bijenhouder kan mobiel meerdere bijenvolken volgen. Dit scheelt ook weer in transport en verlicht de span of control.
Milgro bijenkast uitgerust met Beep technologie
De bijenkast van Milgro is door Liquid Nature voorzien van de Beep monitoring tool. De data van Beep worden gedeeld met de Wageningen University & Research (WUR), voor het 4-jarige bijen onderzoeksprogramma B-good.
Milgro past dagelijks technologie toe bij bedrijven om afval- en grondstofstromen door te meten, inzichtelijk te maken en te kunnen optimaliseren. Oftewel een eerste stap om het managen van natuurlijk kapitaal in de bedrijfsvoering te integreren. Voor de Milgro bijenkast een logische keuze om gebruik te maken van deze nieuwste technologie voor bijenhouden.
